Inleiding en context
Dinsdagochtend 24 november 2020, de eerste kerstbomen staan alweer opgetuigd te pronken in diverse (huis)kamers. Ik geef toe, ook ik ben alweer naar de onvolprezen Praxis geweest om een mooie Nordmann A-kwaliteit aan te schaffen. Die staat nog ingepakt in mijn achtertuin, pas na 5 december mag ik hem van mijn vrouw in onze warme woonkamer een plek geven. Maar nu naar de realiteit van het beleid en de aanpak van criminaliteit en rechtshandhaving. Vandaag een mooie, op basis van beschikbare kennis, gemaakte handreiking hoe en op welke wijze effectief en probleemgericht te werken bij de aanpak van zogenaamde High Impact Crime. Het betreft een handreiking die is gemaakt in het kader van een Europees subsidieproject Cutting Crime Impact: https://www.cuttingcrimeimpact.eu/
Bijgesloten handreiking maakt deel uit van een groter project, op deze site is meer achtergrondinformatie te vinden: https://prohic.nl/ De aanpak in Nederland van woninginbraken, overvallen, straatroof en geweldsdelicten (high impact crimes, (HIC)) gaat de goede kant op. Bij al deze delicten is vaak sprake van een grote impact op het slachtoffer en diens omgeving. De aanpak is een combinatie van slachtoffergerichte, situationeel en dadergerichte preventieve en repressieve maatregelen. Ook de aanpak van heling maakt onderdeel uit van de HIC-aanpak. Onderstaande tabel laat de ontwikkeling zien van de verschillende HIC-delicten over de jaren 2009 – 2019. Een mooi resultaat lijkt mij.
Bron
Dijk, Bram van, Hester van Dijk-de Waal, Ruud van Es, Evert Janssen, Armando Jongejan, Bianca Kreuning, Marian Krom, Paul van Soomeren, Bart Venrooij, Peter Versteegh & Jaap de Waard (November 2020). Probleemgericht werken aan High Impact Crime: Een handreiking voor Gemeenten, Politie en OM. Amsterdam: DSP-Groep, 83 pp. https://prohic.nl/handreiking-prohic/
Samenvatting
Burglaries, robberies, and street robberies are serious offenses with serious consequences for the victims. This kind of High Impact Crime (HIC) has a disruptive effect and also increases the feeling of insecurity in society. So something must be done about it and the police, municipalities, and the Public Prosecution Service (OM) play an important role in this. But collaboration with residents and entrepreneurs is also essential. They are not only concerned with the misery, but also know best what is going on in the neighborhood, or the shopping street, and in the business park. With the triangle police-municipality-OM, it is the specialists who can check locally what exactly the problem is and how that problem can best be tackled.
This approach has been proven to be effective: burglaries, street robberies, and robberies have decreased significantly in recent years. So there is a positive development. But that trend can change again and again and the problems in some places and some neighborhoods have not diminished at all. Policymakers and implementers should therefore certainly not sit back satisfied and proceed to the order of the day. High Impact Crime continues to require attention. This guide indicates how, together – the police, municipality, Public Prosecution Service, residents, and entrepreneurs – can do something about High Impact Crime. That always starts with good, solid analysis and joint determination of what exactly the problem is on the spot. Only then will the joint approach based on such an analysis become effective.
The target group for this manual is a vital coalition of the local triangle – the mayor, police leadership, and the Public Prosecution Service with their official supporters and executors. Institutions and citizens from civil society, with whom there is close cooperation in tackling HIC, can also make use of the manual. This manual is primarily aimed at people who have one leg in implementation and the other in the policy. “Working together” sounds logical and simple, but in practice, it often turns out not to be that simple at all. After all, it concerns different stakeholders who partly have different interests and interests, and who have a different corporate culture and organizational structure. These are differences that can hinder cooperation.
geeft daarvoor oplossingsrichtingen en tips. Een aanpak die bewezen effectief is zo blijkt uit bovenstaande tabel: in de afgelopen jaren zijn inbraken, berovingen en overvallen significant verminderd.
Afsluitend
Wat is het toch mooi om regelmatig ook goed nieuws te laten horen vanuit het ministerie van Justitie & Veiligheid. De positieve ontwikkeling rond de ontwikkeling van HIC-delicten is daar een mooi voorbeeld van. Uiteraard blijft een vinger aan de pols noodzakelijk. Want de paradox van een succesvolle aanpak ligt op de loer. Die paradox is dat succesvolle projecten binnen een korte periode weer verloren kunnen gaan. De les die hieruit geleerd moet worden is dat werkzame preventieve en repressieve aanpakken onderhoud vergen. Wanneer maatregelen succesvol blijken te zijn, bestaat vaak bij beleid en de uitvoerders de reactie om zich terug te trekken. Het criminaliteitsprobleem is weer tot een aanvaardbaar niveau terug gebracht, dus kunnen de (financiële) investeringen teruggedraaid worden. Hierdoor komen problemen die zich voor de toegepaste investering voordeden binnen een korte periode weer terug.
Een voorbeeld hiervan is het veiligheidsbeleid binnen het openbaar vervoer. Medio jaren ’80 werd hier zwaar in geïnvesteerd via een gefocuste aanpak om de sociale veiligheid binnen het openbaar vervoer te bevorderen. Het beleid bleek uitermate succesvol te zijn. Echter, de investeringen in de succesvolle maatregelen werden langzamerhand teruggedraaid. Na verloop van tijd was het probleem weer even ernstig en omvangrijk als voor de preventieve ingreep. Het gevolg hiervan was dat een kleine 10 jaar later opnieuw een zogenaamd deltaplan sociale veiligheid in het openbaar vervoer opgezet moest worden. Weer tien jaar later werd weer uitvoering gegeven aan het Aanvalsplan Sociale Veiligheid Openbaar Vervoer (in kader van Veiligheidsprogramma). Oorzaak: het niet meer uit voeren van de succesvolle maatregelen had tot gevolg dat in zeer korte tijd eenzelfde situatie ontstond als daarvoor. Meer voorbeelden hiervan zijn de aanpak van commerciële overvallen, de aanpak van geweld tegen functionarissen met een publieke taak, en de aanpak van woninginbraak. De les die hieruit geleerd moet worden is dat werkzame maatregelen in leven moet worden gehouden. Uiteraard moet ieder pakket van maatregelen na verloop van tijd bijgesteld of aangevuld worden, maar het rigoureus stoppen met maatregelen kan zeer negatief uitpakken. De vergelijking met een patiënt die plotseling afgesloten wordt van een infuus kan hierbij worden gemaakt. Via ’drip feeding’ moeten succesvolle maatregelen in leven worden gehouden. Centrale overheden spelen hierbij een belangrijke rol. Zij hebben de taak om succesvol en voorbeeldig gebleken preventief beleid in stand te houden. Dit kan deels door het verstrekken van aanmoedigingssubsidies, via aandachttrekkende publicaties in vakbladen, en door het verstrekken van kennis en informatie over succesvolle aanpakken.