Inleiding en context
Donderdagochtend 3 december 2020, de goede Sint en zijn trouwe knecht staan ongeduldig in de wachtrij om over twee dagen bij jullie aan te kloppen. Nog even geduld dus. Erg leuk is deze Sint-bijdrage, Sinterklaas, reuzegezellig!: https://www.youtube.com/watch?v=HDpt4KXOWQI Heel gezellig allemaal deze ´golden oldie´. Maar goed, ook vanochtend weer een blinkend nieuwe ´kennisparel´ geschreven door één van mijn favoriete ´georganiseerde misdaad wetenschappers´, Michael Levi. Vandaag een kritische bijdrage over zogenaamde ´enablers oftewel faciliteerders´ bij het witwassen van criminele gelden. Het witwassen van geld is in deze eeuw steeds meer de kern van activiteiten geworden om het winstoogmerk van georganiseerde criminaliteit gestalte te geven. Waar blijft al dat illegaal verdiende geld? Wie spelen een rol bij het zogenaamde witwassen van met criminele activiteiten verdiend geld? En hoe werken de logistieke en financiële processen? Over de aard en omvang van witwassen in Nederland kan trouwens verwezen worden naar: https://wodc.nl/onderzoeksdatabase/2790-witwaspiramide.aspx Ten slotte is deze recente Europese studie ook van belang: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2020/648789/IPOL_STU(2020)648789_EN.pdf
Veelgehoorde kritiek is dat witwascontroles en het daar aan gekoppelde beleid weinig of geen effect hebben op de mate waarin deze van invloed is op het functioneren van criminele organisaties. In feite is er betrekkelijk weinig inzicht waar criminele gelstromen verdwijnen. Het blijkt dat ´follow the money´ bij de aanpak van georganiseerde criminaliteit niet zo eenvoudig is als de slogan doet vermoeden. Hoewel er veel manieren zijn om geld wit te wassen, is het vaak de professionele enabler of faciliteerder die de sleutel bezit tot het soort complexe processen die de criminele ondernemer de nodige anonimiteit kan bieden. Professionals zoals advocaten, trustkantoren, onroerend goedagenten, notarissen, investeringsbankiers en accountants lopen het grootste risico om bewust of onbewust betrokken te raken bij witwasconstructies. De auteur van bijgesloten bijdrage geeft hieromtrent een kritische reflectie. Vooral over de mate waarin de regulering van deze beroepsgroepen in relatie tot witwassen (niet) is geregeld.
Bron
Levi, Michael (November 2020). Making sense of professional enablers’ involvement in laundering organized crime proceeds and of their regulation. Trends in Organized Crime, November, pp. 1-15. https://link.springer.com/article/10.1007/s12117-020-09401-y
Samenvatting
Money laundering has ascended the enforcement and criminological agenda in the course of this century, and has been accompanied by an increased focus on legal professionals as ‘enablers’ of crime. This article explores the dynamics of this enforcement, media and political agenda, and how the legal profession has responded in the UK and elsewhere, within the context of ignoring the difficulties of judging the effectiveness of anti-money laundering. It concludes that legal responses are a function of their lobbying power, the determination of governments to clamp down on the toxic impacts of legal structures, and different legal cultures. However, it remains unclear what the effects on the levels and organization of serious crimes for gain are of controls on the professions.
No jurisdiction (or the Financial Action Task Force or the European Union collectively) has grappled seriously with the problem of how to judge effectiveness in the regulation of enablers, beyond the massive reduction in ‘crime’ that has not yet happened and which, if serious organised crime did fall (with whatever measurement disputes there might be), they might then make a heuristic ‘causal’ connection to ‘denial of laundering opportunities’. In the absence of a ‘solution’ to the effectiveness of lawyer regulation, there has been a focus on the number of SARs by lawyers and on prosecutions/regulatory interventions against lawyers which, in the eyes of NGOs fighting kleptocracy and the FATF, is never ‘enough’. Like bankers, lawyers are unpopular and especially at times of high social inequality and economic crisis, they make good targets for folk devilment, and there is no reason to think that the struggle for expansion of the rules to include the legal profession will cease any year soon.
Afsluitend
Professionele faciliteerders zijn dus in feite de poortwachters van het financiële systeem die bewust of onbewust medeplichtige zijn bij het witwassen van illegaal verkregen vermogen. Ze openen in feite de deuren voor onder meer georganiseerde misdaad om hun illegale verdiensten wit te wassen. Deze enablers opereren als individuen, organisaties of netwerken op financieel gebied. Ze worden ook wel professionele witwassers genoemd die tegen betaling of provisie hun diensten verlenen aan ondernemers op illegale markten. Soms zijn het financiële instellingen zoals banken en aangewezen niet-financiële bedrijven en beroepen zoals casino’s, onroerendgoedagenten, handelaren in speciale edelstenen en metalen, advocaten, notarissen, accountants en bedrijvendienstverleners. Het huidige kennisniveau hoe deze organisaties een rol spelen bij het witwassen van illegaal verkregen vermogen is beperkt te noemen. Ook blijft het de vraag in hoeverre de regulering van deze beroepsgroepen bijdraagt aan het reduceren van het fenomeen van witwassen. Werk aan de winkel dus voor interdisciplinaire onderzoekers om hier meer kennis over te genereren.