Inleiding en context

Dinsdagochtend 12 januari 2021, een nieuwe thuiskantoorwerkdag is een feit. En voorlopig gaat dat thuiswerken nog wel even duren. Het is dan verstandig om regelmatig even de zinnen te verzetten. Ik zou willen suggereren om bijgesloten overzichtsstudie naar de rol van alcohol- en drugsgebruik bij openlijk geweld in verschillende Europese landen eens door te nemen. Dan blijkt dat koning alcohol in veel gevallen verantwoordelijk is voor een fors deel van de omvang van het gepleegde geweld. Vooral in uitgaansgebieden is dit binnen Europa een probleem. Het artikel biedt mooie schattingen over de omvang van alcohol gerelateerd geweld in Europa en biedt tevens oplossingen om dit geweld te voorkomen. Het blijkt dat de omvangschatting rond de mate van drugs gerelateerd openlijk geweld beduidend lager ligt dan bij alcohol.

Met het terugdringen van middelen gerelateerd geweld wil men ook in Nederland de veiligheid in het openbare leven en in de huiselijke kring vergroten. Tegen die achtergrond is op 1 januari 2017 de Wet middelenonderzoek bij geweldplegers (WMG) in werking getreden. Deze wet introduceert een bevoegdheid op grond waarvan bij geweldsdelicten middelentesten kunnen worden ingezet waarmee eventueel middelengebruik (het gebruik van alcohol en bepaalde drugs) objectief kan worden vastgesteld. Middelengebruik heeft vervolgens in beginsel te gelden als een strafverzwarende factor en kan daarnaast aanleiding vormen voor het stellen van bijzondere voorwaarden bij voorwaardelijke sancties die op het terugdringen van middelengebruik zijn gericht. Verwacht wordt dat de invoering van het wetsvoorstel zal leiden tot een afname van middelen gerelateerd geweld.

Tijdens de parlementaire behandeling is de regering in een motie opgeroepen te monitoren of de wet de beoogde uitwerking heeft en de Tweede Kamer hierover te informeren. Begin 2017 is een procesevaluatie uitgevoerd m.b.t. de eerste ervaringen in de drie startgebieden waar als eerste is begonnen met het uitrollen van de nieuwe Dit waren Alkmaar, Eindhoven-Zuid en Veluwe West. In de startgebieden werd alleen op alcohol getest. Het onderzoek is te downloaden vanaf: https://repository.tudelft.nl/view/wodc/uuid:627d39b4-8a9a-4ba8-884a-ed1d96eaf10a

Per 1 juli 2017 heeft de landelijke uitrol plaatsgevonden en is de politie ook gaan testen op het gebruik van drugs. Sindsdien zijn er geen evaluaties uitgevoerd. Momenteel loopt er onderzoek om de algehele evaluatie van het wetsvoorstel vier jaar na de inwerkingtreding van de wet te beoordelen. Toegezegd is dat daarbij ook gekeken zal worden naar eventuele onverwachte effecten. Deze lopende evaluatie moet inzicht bieden in de werking en effectiviteit van de WMG en daarmee bijdragen aan het tegengaan van het plegen van geweld onder invloed. Op basis van de evaluatie kunnen waar nodig initiatieven ter vergroting van de effectiviteit worden genomen. Het bestaat uit een planevaluatie, een procesevaluatie en, indien zinvol geacht op basis van de plan- en procesevaluatie, zal er ook een effectevaluatie van de WMG worden uitgevoerd. Maar nu naar bijgesloten onderzoekoverzicht. 

Bron

Amsterdam, Jan G.C. van, Johannes G. Ramaekers, Robbert-Jan Verkes, Kim P.C. Kuypers, Kim P.C. Kuypers, Anna E. Goudriaan & Wim van den Brink (December2020). Alcohol- and drug-related public violence in Europe. European Journal of Criminology, vol. 17, no. 6, pp. 806-825. https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/1477370819828324

Samenvatting

This study summarizes the literature about alcohol- and drug-related public violence in Europe. The proportion of all public violent incidents linked to alcohol was about 50 percent in the UK and ranged from 26 percent to 43 percent in Germany, Austria and the Netherlands. Public violence related to drugs is much lower (1.5–18.0 percent). Relatively many public violent incidents occur in relation to nightlife (80 percent of alcohol-related incidents). Though a considerable proportion of public violence was alcohol or drug related, the actual use of such substances was rarely ascertained in perpetrators’ specimens. Such analysis is a prerequisite to heavier penalize alcohol- or drug-intoxicated perpetrators of public violence. More capacity should be deployed to measure alcohol and drugs in the specimens of violent perpetrators by analytical-chemical tests. As a result, more accurate estimates of substance-related public violence are obtained, which will serve policy makers and police enforcement officials to take measures for securing a safer public environment and sustainable nightlife industry in the future.

This study focused on the prevalence of public violence related to the use of alcohol and/or stimulant drugs with the aim of investigating the claim that the use of alcohol and/or stimulant drugs is responsible for a considerable part of public violence. An abundance of data shows that violent acts are clearly associated with alcohol use. Despite the study limitations, the comparisons generally show that the proportion of all violent incidents in the public space linked to alcohol use was about 50 percent in the UK, and ranged from 26 percent to 43 percent in Germany, Austria and the Netherlands. Relative to alcohol, the proportion of drug-related violence in Europe is low: 18 percent of all violent incidents in the UK, 3 percent in the Netherlands, and 1.5 percent in Germany. However, underreporting of drug-related violence cannot be excluded owing to the lack of systemic research performed on this topic. At the same time, the few data available on polydrug-related violence indicate that the impact of drugs is 6–10 times lower than that of alcohol. Of specific concern is violence in the night-time economy related to substance use. In the Netherlands and the UK, two-thirds of all public violence occurs in or around licensed premises, of which some 80 percent was related to alcohol and 10 percent to illicit drugs. No relevant reports written in the French language were retrieved.

In conclusion, it is highly probable that a considerable part of public violence is related to alcohol and less so to drugs, although actual substance use prior to the violent offence was assessed only occasionally by chemical analysis of a perpetrator’s specimen. More capacity should be deployed to ascertain by analytical-chemical tests the actual use of alcohol and drugs in violent perpetrators. This will serve to clarify the relationship between substance use and violence. Moreover, it is a legal prerequisite when violent perpetrators are to be penalized more heavily when they have committed their offence under the influence of alcohol or drugs. It is further emphasized that personal and contextual factors may lower the threshold for substance-related violence. Overall, awareness and knowledge of the magnitude of substance-related violence across Europe enable the development of a framework for securing a safer public environment and a sustainable nightlife industry in the future. With respect to policy measures to attain the latter goal, one may – in addition to campaigns to encourage responsible use of substances (including alcohol)e – consider the following measures: (a) stricter (that is, higher) age limits for selling alcohol and other substances, (b) limiting the sale of substances or restricting sales to only low-alcohol beverages in crowded places, (c) restricting the opening hours of nightlife premises, and (d) increasing surveillance via CCTV in or around premises where alcohol is used.

Afsluitend

Meten is weten, en dat geld ook voor de ernst en omvang waarin openlijke geweldpleging onder invloed van alcohol en drugs plaats vindt. Bijgesloten overzichtsstudie geeft daar deels een antwoord op. Ook het hier boven beschreven lopende WODC-onderzoek zal verdere kennis opleveren over deze samenhang. Die resultaten worden dit jaar verwacht. Voorlopig zal met het uitgaansgeweld weinig aan de hand zijn: door de COVID-19 maatregelen en de daarmee gepaard gaande sluiting van de horeca bestaat dat geweld momenteel niet. Ook interessant om dit natuurlijke experiment op de voet te volgen voor wat betreft de ontwikkeling van ´alcohol fuelled violence´ en aanverwante criminaliteitsfenomenen.