Brief

Inleiding en context

Maandagmorgen 18 januari 2021, een nieuwe week dus nieuwe kansen. Maak er wat moois van in deze onvoorspelbare tijden. Vanochtend een nieuwe ´kennisparel´ om van te leren. Dit keer over procedurele rechtvaardigheid en het naleven van wet- en regelgeving binnen de strafrechtketen, in het bijzonder bij politieoptreden. Een onderwerp dat op dit moment in Nederland een ´heet onderwerp´ is. In het rapport “Ongekend onrecht” over de zogenaamde ´toeslagenaffaire´ worden korte metten gemaakt met die zogenaamde procedurele rechtvaardigheid door de overheid. Daar was bepaald geen sprake van bij die affaire. Procedurele rechtvaardigheid staat hier in het teken van een eerlijke en respectvolle behandeling van burgers door de overheid in het algemeen. Hoe kan de overheid er voor zorgen dat het publiek waarmee ze in contact komt die overheid vertrouwt en de wijze van optreden als rechtvaardig en eerlijk ziet ? Eerder verstuurde ik al een ´kennisparel´ over Procedural Justice and Policing: A Rush to Judgment?: https://prohic.nl/2020/04/29/29-april-2020-procedural-justice-and-policing-a-rush-to-judgment/

Specifiek voor het ministerie van Justitie & Veiligheid geldt in het bijzonder dat veel inwoners of consumenten van justitie, bijvoorbeeld als verdachte, rechtzoekende, slachtoffer of gedetineerde te maken krijgt met justitie als publieke dienstverlener. De laatste jaren is de kwaliteit van deze dienstverlening steeds belangrijker geworden, niet alleen voor de burger maar ook voor justitie zelf. Niet alleen de vraag óf de burger wordt geholpen, maar ook de wijze waarop en de omstandigheden waaronder zijn van belang. Worden slachtoffers voldoende geïnformeerd over hun rechtszaak, en hoe lang moeten zij wachten voordat ze worden geholpen? Krijgen gedetineerden voldoende zorg, is de tevredenheid over de inrichting goed? Voelen we ons veilig in de publieke ruimte en hebben we voldoende vertrouwen in de politie? Dit zijn allemaal vragen die met de kwaliteit van de justitiële dienstverlening te maken hebben en waar burgers en bedrijven belang aan hechten.

De zogenaamde ´toeslagenaffaire laat zien hoe inwoners van Nederland het willoze slachtoffer kunnen worden van gefocust en onrechtvaardig overheidsoptreden. Dat begon in dit geval met de politieke roep om financieel-economische criminaliteit, en in het bijzonder fraudebestrijding, een klap toe te brengen. Harde maatregelen gericht op specifieke groepen. Afijn, de gevolgen zijn inmiddels bekend van deze politieke wens: de val van Kabinet Rutte III. Vandaag dus een mooi overzicht hoe overheden procedurele rechtvaardigheid, in dit geval binnen de strafrechtketen en in het bijzonder bij politieoptreden, op een effectieve wijze kunnen vorm geven.

Bron

Nagin, Daniel S. & Cody W. Telep (August 2020). Procedural justice and legal compliance: A revisionist perspective. Criminology & Public Policy, vol. 19, no. 3, Augustpp. 761-786. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1745-9133.12499

Samenvatting

In 2017, we published an essay (Nagin & Telep, 2017) that challenged the widely held view that research had plausibly demonstrated that procedurally just treatment of citizens by police increased the citizen’s willingness to comply with the law and thereby reduced crime rates. This article updates Nagin and Telep (2017) with new evidence that has appeared since its publication, while exploring in more depth our critiques of the existing procedural justice evidence base. Overall, we reach a similar conclusion concerning the impact of procedurally just treatment on crime but with the qualification that the rapid growth in the literature offers some encouraging evidence on the effectiveness of procedural justice training in affecting officer’s attitudes and the effectiveness of community policing infused with elements of procedural justice in improving citizen perceptions of police. Research on body‐worn cameras also provides indirect support that respectful police–citizen interactions have salutary impacts. We also set out a revisionist perspective on procedural justice that emphasizes the social value of procedural justice in its own right but also makes more modest predictions about impacts on legal compliance.

Our critical assessment of the evidence on the crime prevention efficacy of procedurally just treatment, and even more fundamentally our skepticism about whether procedurally just treatment will reduce mala in se crimes against person and property, does not, however, mean that procedural justice should be relegated to a secondary status in policy discussion about effective policing. To the contrary, as we have argued and continue to argue, procedurally just treatment of citizens has social value independent of its impact on crime. Yet those benefits are still to be demonstrated. Police executives should, therefore, be cognizant that the effectiveness of this approach to policing should be closely monitored.

Afsluitend

Overheden doen verwoede pogingen om ‘’de burger’’ te bereiken, te betrekken, tevreden te stellen en serieus te nemen. Het streven is dan dat het beleid gedragen wordt door de samenleving en aansluit bij behoeften en praktijk. Andersom proberen ‘’burgers’’ via moedige pogingen overheden te bewegen om rekening te houden met hun wensen en suggesties. Het is belangrijk dat burgers het gevoel moeten hebben dat de overheid hen respectvol behandelt. Dit betekent onder meer dat burgers de mogelijkheid moeten hebben om hun kant van het verhaal te vertellen voordat de overheid een beslissing neemt. In het contact met de overheid worden eigenschappen gewaardeerd als vriendelijkheid, beleefdheid, bezorgdheid, eerlijkheid, behulpzaamheid en rechtschapenheid. Burgers klagen vooral over grof, arrogant en onvriendelijk overheidsoptreden en over onredelijk of oneerlijk gedrag. De focus die de komende jaren van het overheidsoptreden wordt verwacht heeft dus betrekking op de behoorlijkheid van de bejegening van klanten van die overheid zelf. Er valt heel wat vertrouwen te (her)winnen zowel bij de uitvoeringsorganisaties van de overheid en de beleidsvorming zelf: alles moet anders . Werk aan de winkel, bijgesloten overzicht over procedurele rechtvaardigheid binnen de strafrechtketen kan daarbij behulpzaam zijn.