A Problem-oriented approach to High Impact Crime
A Problem-oriented approach to High Impact Crime
Inleiding en context
Goede morgen beste mensen op deze maandag 26 september 2022. De zomer is nu echt voorbij, daarom deze wat treurige song voor jullie: https://www.youtube.com/watch?v=4ZQWr7cF0eY Mooi hoor. Maar nu naar de ´kennisparel´ van vandaag (de 460e alweer). Die gaat over een onmisbare schakel in de logistiek van de georganiseerde misdaad: het zogenaamde witwassen van door o.a. georganiseerde misdaad verkregen illegaal vermogen. De Nederlandse Bank (DNB) publiceerde daarover onlangs bijgesloten ´kennisparel´. Een meer risico gebaseerde benadering moet de inspanningen om de financiële sector vrij te houden van financieel-economische criminaliteit gerichter maken. Een dergelijke benadering vermindert ook de ongewenste neveneffecten van de poortwachtersrol van banken en andere financiële instellingen, zoals het onnodig weigeren of uitsluiten (‘de-risking’) van klanten van het betalingsverkeer. DNB is toezichthouder op de toepassing in de financiële sector van de Wet ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering (Wwft), en constateerde in de afgelopen jaren ernstige tekortkomingen in de sector bij de naleving van de Wwft.
De inmiddels ingezette hersteltrajecten brengen omvangrijke investeringen en kosten met zich mee voor het bankwezen. Daarbij zijn vragen gerezen over de doelmatigheid van de gevolgde aanpak, en over de maatregelen die klanten ervaren en die voor bepaalde risicovolle klanten of groepen van klanten de toegang tot financiële diensten beperken. Om te komen tot een meer risico gebaseerde benadering wordt van de banken een betere risico-identificatie van hun klanten verwacht. Een beperktere inzet in het geval van lage risico’s biedt ruimte om meer capaciteit en aandacht te richten op de hogere risico’s. Toezichthouder DNB van zijn kant gaat instellingen daarbij helpen door onder meer ‘guidance’ te geven over benaderingen die bij lage risico’s passend zijn.
Ook de bredere inzet van technologisch innovatieve oplossingen, indien nodig ook in samenspraak met de wetgever, moet de aanpak van witwassen gerichter maken. Voor de risicoclassificatie van klanten en bij transactiemonitoring kan bijvoorbeeld ‘machine learning’ ingezet worden, op voorwaarde dat er adequate waarborgen zijn ingericht als het gaat om privacy, non-discriminatie en uitlegbaarheid. Ook het hergebruik van gegevens door klanten, bij voorbeeld via elektronische identificatie zou administratieve lasten kunnen verminderen. Daarnaast wordt ingezet op het versterken van de effectiviteit van de keten van betrokken partijen in het tegengaan van het witwassen. Een sterkere coördinatie en prioriteitsstelling tussen partijen moet hier aandacht krijgen, bijvoorbeeld door gezamenlijk te onderzoeken of de effectiviteit van het melden van ongebruikelijke transacties kan verbeteren door de aandacht te richten op de daadwerkelijk verdachte transacties.
Bron
Brits, Hans, Frans van Bruggen, Charlotte Dijkstra, Richard Hoff, David Keijzer, Joris van Toor & Lisanne Veldhuis (september 2022). Van herstel naar balans: Een vooruitblik naar een meer risico gebaseerde aanpak van het voorkomen en bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering. Amsterdam: Nederlandse Vereniging van Banken, 38 pp. https://www.dnb.nl/media/2ambmvxt/van-herstel-naar-balans.pdf
Summary
Dutch society and citizens must be able to trust that financial-economic crime – in particular money laundering and terrorist financing – is countered in the financial sector without compromising services to the same citizens. The societal urgency to actively prevent and combat financial-economic crime is high. After all, money laundering undermines citizens’ trust in the financial sector. Criminal and terrorist organisations and individuals use the laundered money for their gain and to finance further activities. Ultimately, the ‘ordinary’ citizen pays the price. Not only through higher taxes but also by making society unsafe and undermining the rule of law.
DNB monitors that financial institutions have their approach to financial-economic crime in place, contributing to a clean and sound financial sector. The need for this remains undiminished. Both society and politicians demand a robust and effective approach to financial and economic crime.
DNB has therefore identified the supervision of these as one of its three spearheads. This report pays particular attention to the supervision of banks, which play a pivotal role in the financial system. Enforcement actions and recovery processes have increased banks’ efforts to prevent money laundering and terrorist financing. Banks have become stricter at the gate and subject their customers to scrutiny. As a result, risks can be better managed. However, it also affects banking services. DNB receives signals that it has become difficult for certain business parties and consumers to access or retain banking services.
Against this background, in this report, DNB examines its supervision and policy concerning preventing financial and economic crime by banks. In addition to desk research, interviews were conducted with the parties involved. In addition, information was collected via a questionnaire that the four largest Dutch banks answered, and contact was sought with customers of banks that reported to DNB. To increase the effectiveness and efficiency of preventing and combating financial and economic crime, it is important to consider how the sector’s efforts can be risk-based and how DNB’s risk-based supervision can contribute to this. DNB intends to further discuss this report’s findings in the form of roundtable discussions with the sector and other stakeholders. After an introductory outline of the problem area (Chapter 1), the role of banks in preventing and combating money laundering and terrorist financing and its possible side effects (Chapter 2), DNB’s supervision (Chapter 3), the perspective that the use of technology offers (chapter 4), and the need for intensive cooperation of all parties involved (chapter 5).
Afsluitend
Het rapport van de DNB komt bijna tegelijkertijd uit met een op 23 september aan de Tweede Kamer verzonden ´nieuwe beleidsvisie aanpak witwassen´ van de ministers Kaag van Financiën en minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/09/23/verdere-verbetering-van-aanpak-van-witwassen De aanpak van witwassen staat bij dit kabinet hoog op de prioriteitenlijst. Uit diverse (inter)nationale onderzoeken blijkt dat de basis goed op orde is in de aanpak van witwassen. Wel is op een aantal terreinen verbetering noodzakelijk. Het kabinet gaat daar mee aan de slag, samen met publieke en private partijen. Het kabinet zet extra stappen om witwassen te voorkomen. Zo wordt het toezicht op niet-financiële instellingen zoals cryptoaanbieders, notarissen en advocaten verbeterd. Tegelijkertijd biedt het kabinet ruimte om ongewenste gevolgen van de strenge regelgeving tegen te gaan. Zo wordt het openen van een bankrekening voor mensen die in sectoren werken met een hoog witwas-risico, zoals sekswerkers en autohandelaren, beter geborgd.
En laten we afsluiten met een positieve boodschap. Het gaat dus allemaal wat beter met de bestrijding van witwassen in Nederland. De Algemene Rekenkamer (ARK)kwam begin juni dit jaar ook tot deze conclusie: https://www.rekenkamer.nl/publicaties/rapporten/2022/06/08/bestrijden-witwassen-deel-3-stand-van-zaken-2021 In dat ARK-onderzoek wordt vastgesteld dat de ministers van Financiën en van JenV de afgelopen jaren belangrijke en daarmee betekenisvolle verbeteringen hebben doorgevoerd in de aanpak van witwassen. Zij hebben het inzicht in de aard, omvang en risico’s van witwassen vergroot. En mede op basis hiervan beleid en monitoring opgezet, en de uitvoering aangepast. Ook hebben zij samenwerkingsverbanden opgericht en ingericht, die kennis en informatie delen over witwastransacties en de bestrijding daarvan. Tevens hebben de ministers de afgelopen jaren meer aandacht en budget besteed aan het bestrijden van witwassen. Het is aannemelijk dat hierdoor de prestaties als indicatoren voor de aanpak van witwasbestrijding hanteren, zijn toegenomen.
Zo is er de afgelopen jaren een toenemend aantal ongebruikelijke transacties gemeld door melding plichtige instellingen zoals banken, accountants en notarissen. Ook heeft de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-NL), die deze meldingen ontvangt en analyseert, een toenemend aantal van deze transacties verdacht verklaard. Verder hebben de opsporingsdiensten meer witwaszaken aangeleverd bij het Openbaar Ministerie (OM) en heeft het OM meer witwaszaken voor de rechter gebracht. En tot slot zijn in meer witwaszaken sancties opgelegd door de rechter.
Volgens de ARK zijn er ook kansen om witwassen in Nederland doelmatiger en doeltreffender te bestrijden, zodat ook meer recht wordt gedaan aan de inspanningen van private partijen zoals banken, geldwisselkantoren, accountants en notarissen om witwassen te signaleren. De meldketen voor ongebruikelijke transacties is naar het oordeel van de ARK rijp voor een volgende stap. Bijgesloten ´kennisparel´ biedt daar concrete voorstellen voor inclusief de bovenstaand vermelde beleidsvisie aanpak witwassen van het Kabinet.