Inleiding en context
Goede morgen allemaal op deze dinsdag 25 oktober 2022. We beginnen met een vrolijk toepasselijk lied bij de ´kennisparel´ van vandaag, die trouwens ook voor mijn broer Bart Jan is die vandaag jarig is: https://www.youtube.com/watch?v=PF3CGENBhn0 Vanochtend een ´kennisparel´ die wat afwijkt van de gangbare. Onderzoekers van de Radboud Universiteit hebben voor de rechtspraak een (deels internationaal) literatuuronderzoek uitgevoerd naar verklaringen voor de ontwikkelingen van het aantal rechtszaken gedurende de periode 2005-2020 in Nederland. Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van het project ‘Veranderende rol en domein van de rechter’ uit het programma ‘Effectieve rechtsbescherming’ (Agenda voor Onderzoek en Kennisdeling 2021-2022) van de Raad voor de rechtspraak. Het rapport is uitgebracht in de reeks Research Memoranda, daarin staan de wetenschappelijke onderzoeksprojecten centraal die zijn uitgevoerd in opdracht van de Raad voor de rechtspraak. En in een enkel geval door medewerkers van de Raad zelf zijn uitgevoerd. De Research Memoranda vormen een medium voor de onderzoekers om verslag te doen van hun werk, ook in relatie tot hun vakgenoten. Geïnteresseerde ´kennisparelontvangers´ kunnen de verschenen rapporten downloaden vanaf: Research memoranda | Wetenschappelijk onderzoek | Rechtspraak
Er bestaat in Nederland weinig empirisch onderzoek dat ontwikkelingen in specifieke rechtszaken probeert te verklaren. In de literatuur wordt veelal volstaan met de constatering dat er een afname van rechtszaken is en dat daaraan meerdere oorzaken ten grondslag kunnen liggen. Het meeste empirische onderzoek is beschikbaar over handelszaken en strafzaken. Voor het verklaren van veranderingen in het beroep op de rechter, varieert het echter sterk per specifiek rechtsgebied welke factoren een belangrijke rol spelen. Het rapport gaat in op details naar rechtsgebied en specifieke zaaktypen.
Ook hebben de onderzoekers geprobeerd aan te geven waar wat hen betreft lacunes in kennis bestaan die door onderzoek gevuld zouden moeten worden. Vaak heeft dit betrekking op zaken min of meer buiten het zicht van de Rechtspraak; de probleemfrequentie, buitengerechtelijke geschilbeslechting, besluiten en bezwaren bij bestuursorganen, maar ook het voortraject bij politie en OM in de strafrechtketen.
Bron
Voert, Marijke ter, Anna Pivaty & Leny de Groot-van Leeuwen (september 2022). Beroep op de rechter: Ontwikkelingen in het aantal rechtszaken van 2005-2020. Den Haag: Raad voor de rechtspraak, Research Memoranda, vol. 17, no. 4, september, 124 pp. https://www.rechtspraak.nl/SiteCollectionDocuments/research-memoranda-nr-4-2022.pdf
Summary
In this report, we report on a literature review on the explanations for the trends in the number of court cases during the period 2005-2020 in the Netherlands. The number of cases handled by judges changes over the years. For a long time, both at home and abroad, almost all areas of law saw an increase in the number of court cases. For instance, based on data from 25 European countries, researchers find that the inflow of civil cases increased in almost all of them during the period 2006 to 2010. Moreover, the total number of court cases in the Netherlands was expected to continue increasing and government policy focused on relieving the burden on the judiciary and encouraging alternative modes of conflict resolution. Over the last decade, the use of the courts in the Netherlands has changed. Overall, the annual figures show a decline in many areas of law.
As a result, concerns about growth disappeared and surprise and sometimes worry about decline emerged. This turnaround applies to our country, but also to other Western countries, with the United States leading the way. The research and policy question is now: the number of court cases is declining, and what does that mean? Questions raised in the literature on this topic are of a quantitative and qualitative, empirical and normative nature: why is the number of court cases declining and how can this decline be valued?
The research questions are:
1. How has the use of the courts developed for different areas of law from 2005-2020?
2. What explanations are given in national and international (empirical) literature for these developments? What suggestions are made in the literature for (follow-up) research?
3. Which areas lack insight into explanations for developments? The study focuses on explaining first-instance court appeals in the Netherlands from 2005 to 2020.
Afsluitend
De rol van de rechter in de samenleving verandert in de loop der jaren, maar zijn functie vervult hij altijd voor de hele bevolking. Onderzoek naar rechtszaken onder alle groepen in de samenleving is van belang opdat kennis wordt verkregen over wie waarom de rechter vermijden of opzoeken. Hiermee is het maatschappelijk draagvlak van de rechtspraak gediend en kan bovendien de gedachtewisseling over het domein van de rechter empirisch worden onderbouwd. Bijgesloten ´kennisparel´ geeft daartoe belangrijke informatie, zowel kwantitatief als in de verklarende sfeer. Empirisch onderzoek waar de Rechtspraak verder op voort kan bouwen. Opnieuw belangrijke kennis voor zowel beleid als praktijk.