Inleiding en context
Goede morgen allemaal op deze vrijdag 28 oktober 2022. Om de werkweek af te sluiten stuur ik jullie een verse ´kennisparel´. Dit keer betreft het een beschrijving van eén van de markante aspecten van het Italiaanse antimaffiarecht, het zeer strikte detentieregime op basis van artikel 41 van de Ordinamento Penitenziario (hierna O.P.). Bijgesloten ´kennisparel´ beoogt het Italiaanse detentieregime op basis van een nadere bestudering van de directe, relevante Italiaanse rechtsbronnen in het Nederlands op hoofdlijnen uiteen te zetten, om daarmee een bijdrage te leveren aan een geïnformeerde discussie over dit onderwerp dat momenteel een rol speelt bij de aanpak van georganiseerde misdaad in Nederland. Geïnteresseerde lezers verwijs ik graag naar deze eerder verschenen ´kennisparel´ waarin een systematisch overzicht wordt gegeven van de aanpak van de georganiseerde misdaad sinds 1950 in Italië: https://prohic.nl/2022/02/28/352-28-februari-2022-italian-organized-crime-since-1950/
De verstevigde aanpak van georganiseerde misdaad in Nederland is de komende jaren een prioriteit binnen het ministerie van Justitie & Veiligheid. Nederland is de afgelopen decennia uitgegroeid tot één van de belangrijkste spelers in de Europese en mondiale illegale drugsindustrie. De georganiseerde drugscriminaliteit maakt misbruik van juist die factoren die Nederland tot een open samenleving en succesvolle economie maken en ondermijnt daarmee onze economie en rechtsstaat. Het kabinet zet in op een meerjarige structurele aanpak waarmee (het ondermijnende effect van) de georganiseerde misdaad wordt teruggedrongen middels preventie, repressie en het onderuithalen van het verdienmodel. Ook wil het kabinet internationale ervaringen benutten voor een verdere versterking en verduurzaming van de aanpak. Daarbij worden onder meer lessen betrokken uit de bestrijding van de maffia in Italië. Hoe gaat men in Italië om met prominente leden van de Mafia die tot een gevangenisstraf zijn veroordeeld en wat kunnen wij daar in Nederland van leren?
Bron
Peters, Laura & Sofia Vanzan (oktober 2022). Het verzwaarde Italiaanse detentieregime als voorbeeld voor de Nederlandse maffiabestrijding. Nederlands Tijdschrift voor Strafrecht, no. 4, oktober, pp. 1-9. https://tijdschriften.rechtsgebieden.rijks.boomportaal.nl/tijdschrift/NTS/2022/4/NTS_2666-6553_2022_003_004_003
Summary
With the visit of the Ministers of Justice and Security and of Legal Protection to Italy on 13 and 14 June 2022, a (further) impetus was given to the implementation of the proposal mentioned in the coalition agreement to examine Italian anti-mafia legislation. The aim of this proposal is to see what lessons the Netherlands can learn from Italy’s long-standing experience when it comes to fighting serious organised crime. One of the striking aspects of that Italian anti-mafia law concerns the very strict detention regime based on Article 41 of the Ordinamento Penitenziario (hereafter O.P.). This regime was introduced in the 1990s in response to a series of shocking attacks that gripped Italy, including the infamous liquidations of well-known anti-mafia magistrates Giovanni Falcone and Paolo Borsellino.
Various positions on this strict detention regime are now circulating in the Dutch media, ranging from the need to introduce such a regime in the Netherlands as well to the view that it violates human rights and that such a regime does not fit within the Dutch criminal law context. In the discussion on this subject, quite far-reaching conclusions are drawn from different disciplines without in-depth knowledge of this part of Italian law. This contribution, therefore, aims to outline the Italian detention regime based on a closer study of the direct, relevant Italian legal sources in Dutch in order to contribute to an informed discussion on this topic. In doing so, it will, in particular, answer the question to what extent this regime in itself violates fundamental human rights relevant to this topic to which (also) the Netherlands is bound.
Afsluitend
´Leren van de buren´ kan helpen om het beleid aangaande Nederlandse criminaliteitsfenomenen vorm te geven. Bijgesloten ´kennisparel´ biedt dat internationale inzicht, in dit geval vanuit het Italiaanse perspectief. Het is vaak de moeite waard om de aanpak van Nederland op het terrein van georganiseerde misdaad in internationaal perspectief te plaatsen. In de eerste plaats is internationale vergelijking één van de weinige manieren om tot een enigszins geobjectiveerde en inzichtelijke beoordeling te komen van de ernst, omvang en eigen prestaties en op systematische wijze bewezen mogelijkheden tot verbetering te achterhalen. Dit ondanks de haken en ogen die aan internationale vergelijking op dit terrein zijn verbonden. In de tweede plaats beïnvloedt de georganiseerde misdaad op de lange termijn de economische concurrentiepositie van een land. Inzicht in de relatieve positie van Nederland ten opzichte van belangrijke concurrenten is daarom van belang. Welke schade veroorzaakt de georganiseerde misdaad in Nederland, zowel financieel als in de beeldvorming? In de derde plaats wint door internationalisering het kennen van de eigen positie aan belang. Harmonisatie en convergentie binnen de EU, maar ook in mondiale kaders doen steeds vaker vragen rijzen hoe de situatie in Nederland zich op specifieke punten verhoudt tot die in andere landen.
Hierop toegespitst is de doelstelling van de internationale vergelijking het verkennen van:
• De prestaties van de publieke en private sector ter bestrijding van georganiseerde misdaad;
• Terreinen waarop verbetering nodig is;
• Bedreigingen;
• Kansrijke mogelijkheden voor verbetering: ´best practices´.
Kortom: het loont vaak de moeite om over de schutting te kijken hoe andere landen omgaan met criminaliteitsproblemen die zich ook binnen de Nederlandse grens voordoen. Dat is vaak waardevolle kennis om van te leren. Prettig weekeinde alvast.