Inleiding en context
Beste mensen, de laatste dag van oktober is weer een feit op deze maandag 31 oktober 2022. Vandaag een, naar mijn mening, prima ´kennisparel´ in jullie mailbox. Het betreft een vergelijkende studie binnen zeven Europese landen, waaronder Nederland, naar wapengeweld. Eén van de centrale debatten waar het onderzoek naar wapens betreft de vraag of de aanwezigheid en bezit van vuurwapens op zichzelf gewelddadige situaties dodelijker maakt, dit staat bekend als een instrumenteel effect. Een ander debat is dat vastberaden daders gewoon naar andere wapens zullen grijpen om dodelijke slachtoffers te maken in de afwezigheid van vuurwapens.
Dit laatste standpunt veronderstelt voldoende intentionaliteit onder daders om hun slachtoffers te doden, ongeacht de beschikbare middelen om dat te doen. Studies over het dodelijk karakter van wapens, de kans op verwonding per wapentype, de intentie van de dader en de beschikbaarheid van vuurwapens leveren aanzienlijk bewijs dat wapens bijdragen aan dodelijke slachtoffers die anders niet-fatale aanvallen zouden zijn geweest. Eerder maakten Peter Klerks en ondergetekende een ´kennisinventarisatie extreem geweld en criminele vuurwapenhandel´: https://www.researchgate.net/publication/334697558_Kennisinventarisatie_extreem_geweld_en_criminele_vuurwapenhandel Ook relevant in kader van de bijgesloten ´kennisparel´ van vandaag.
De toenemende dodelijkheid van wapens, gebaseerd op omvang en technologie, en herkenbare lacunes in het bestaande wapenbeheersingsbeleid, betekenen dat nieuwe en innovatieve beleidsinterventies nodig zijn om het aantal (dodelijke) slachtoffers door vuurwapens te verminderen en de substantiële economische en (immateriële) sociale kosten van wapengeweld te reduceren. Wat is er momenteel bekend over het gebruik van vuurwapens? Wie zijn de meest problematische vuurwapenbezitters? Hoe staat het met de omvang van en het daadwerkelijk gebruik van vuurwapens? En hoe staat het met de effectiviteit van de internationale wapenwetgeving? Allemaal relevante vragen, ook binnen de context van het Nederlandse vuurwapenbeleid. Ik kan de lezers daarom van harte aanbevelen om van bijgesloten ´vuurwapenkennisparel´ kennis te nemen. Het hoofdstuk over Nederland is geschreven door auteurs van de Universiteit van Leiden, Marieke Liem is de eerste auteur: https://www.universiteitleiden.nl/medewerkers/marieke-liem#tab-1 Een prima lezenswaardig hoofdstuk.
Bron
Duquet, Nils (ed.) (October 2022). Pulling the trigger: gun violence in Europe. Brussels: Flemish Peace Institute, 445 pp. https://vlaamsvredesinstituut.eu/en/report/pulling-the-trigger-gun-violence-in-europe/
Samenvatting
This project was coordinated by the Flemish Peace Institute and co-funded by the European Union. The research partners in this project were Leiden University, Arquebus Solutions, Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI), the University of Warmia and Mazury in Olsztyn, and the Victimology Society of Serbia. The project was supported by Europol, the Dutch National Police, the UN Office on Drugs and Crime (UNODC), the South Eastern and Eastern Europe Clearinghouse for the Control of Small Arms and Light Weapons (UNDP’s SEESAC) and the European Centre for Drugs and Drugs Addiction (EMCDDA).
Firearm trafficking and gun violence go hand in hand in Europe. An important reason for this is that criminals generally do not have access to legally-held firearms and thus need to resort to illicit gun markets – either locally or internationally – to acquire firearms. Yet, while all European countries are confronted with a certain degree of firearm trafficking, the levels of gun violence and the availability of firearms on criminal markets differ substantially across Europe. In recent years firearm trafficking has fuelled criminal gun violence and even terrorism in several European countries, but other countries seem to be much less affected. This book contains chapters on gun violence and firearm trafficking in seven different European countries: Belgium, Estonia, the Netherlands, Poland, Serbia, Spain and Sweden. While the reader will be able to observe interesting similarities between the situations in these countries, it is clear that gun violence in Europe is not a homogenous phenomenon.
In a global perspective, levels of gun violence and firearm trafficking in Europe can be considered relatively low. Yet, both phenomena continue to have serious security implications in Europe. Policy initiatives to prevent gun violence and combat firearm trafficking are hindered by the lack of a clear intelligence picture. With this book we aim to contribute to a better understanding of the dynamics of both gun violence and firearms trafficking across Europe, and to a better understanding of the dynamics between these two phenomena. Even in a region with relatively low levels of gun violence and firearm trafficking, the lack of a sound understanding of these phenomena can have far-reaching consequences for peace and security in our societies.
Afsluitend
Het beleid in Nederland betreffende de aanpak van vuurwapens kan als zwalkend beleid worden gedefinieerd. Er is sprake van een varkenscyclus, dan is er weer volop aandacht voor het fenomeen, dan is de aandacht bijna volkomen verdwenen en verdwijnt de expertise bij politie net zo snel als deze is opgebouwd. Wereldwijde vergelijkingen van wapenbezit en wapengeweld maken duidelijk dat het liberale wapenbeleid in landen als de Verenigde Staten een veel grotere beschikbaarheid van vuurwapens tot gevolg heeft, en dat die beschikbaarheid sterk is gecorreleerd aan schietincidenten met dodelijke slachtoffers. Het is dan ook uit oogpunt van publieke veiligheid van belang om het bezit van zowel illegale als legale wapens onder de bevolking zoveel mogelijk in te perken.
In Nederland wordt door politie en OM ervan uitgegaan dat veel liquidaties en extreem geweld tegenwoordig samenhangen met problemen op de cocaïnemarkt. Misdaadondernemers en hun handlangers staan elkaar naar het leven ten gevolge van het veronderstelde achteroverdrukken van partijen drugs, in gebreke blijven bij levering of betaling, of bedreiging van elkaars marktpositie. Eenmaal ontstane conflicten en geweldsacties escaleren al snel naar nieuwe, nog gewelddadiger represailles of preventieve moorden. Angst is hierbij een belangrijke drijfveer, onzekerheid en achterdocht zijn cruciale factoren, de-escalatie is zelden een optie en gezichtsverlies is fataal voor de geloofwaardigheid en marktpositie van grote drugshandelaren.
Het optreden van gespecialiseerde huurmoordenaars vergemakkelijkt bovendien de keuze voor gewelddadige conflictbeslechting. In een omgeving waar vuurwapens ruim voorhanden zijn en een belangrijke rol spelen in de subcultuur is wapengebruik een voor de hand liggende ‘oplossing’ bij conflicten. Er is dan sprake van een zogenaamde ´cycle of violence´, het is zaak dat alle zeilen worden bijgezet om deze situatie in Nederland te voorkomen. Onderstaande afbeelding maakt duidelijk hoe zo´n cirkel van wapengeweld er uit ziet. Ook binnen de aanpak van georganiseerde misdaad in Nederland is het noodzakelijk om het beleid rond het bezit van illegale wapens strak aan te zetten. Al is het alleen al om onderstaande vicieuze cirkel van dat wapengeweld te voorkomen.
