Inleiding en context
Beste mensen, het is nog steeds donderdag 1 februari 2024. Vanochtend ontvingen jullie al een ´kennisparel´. Ik stuur er bij grote uitzondering nog één, een extra editie dus. Vanochtend verscheen het rapport Liquidaties in Nederland: Ontwikkelingen en achtergronden van schutters en andere betrokkenen. Naar mijn mening één van betere rapporten die de laatste jaren is verschenen rond het fenomeen van georganiseerde misdaad. Een hele ECHTE ´kennisparel´ dus. Vandaar deze extra editie. Onder de lezers van de ´kennisparels´ (dat zijn er inmiddels een kleine 2000) is een groot gedeelte (indirect) betrokken bij de aanpak van georganiseerde misdaad, daarom deze service.
Dankzij dit unieke, wetenschappelijke onderzoek weten we uit eerste hand hoe en waarom veroordeelden betrokken raakten bij liquidaties. Beweegredenen om een liquidatie uit te voeren of eraan mee te werken, variëren van wraak, financieel gewin tot erbij willen horen en loyaliteit. Opvallend is dat het merendeel van de liquidaties plaatsvindt binnen de ’eigen groep’ en niet bij rivaliserende groepen. Verder wijst het onderzoek uit dat schutters niet steeds jonger worden en ze nagenoeg allemaal vóór het plegen van de liquidatie al bij de politie bekend zijn, met gemiddeld 27 strafbare feiten.
De zogenoemde ‘voedingsbodem’ van betrokkenheid bij liquidaties is complex. De life story interviews leren ons dat problematiek in de tienerjaren onder meer leidt tot ongeoorloofd schoolverzuim en dat betrokkenen steeds meer afglijden richting de criminaliteit. Voor een merendeel wordt de tienerperiode getekend door een criminele buurt of familie met verkeerde voorbeelden, gemiste verbinding met een ouder, armoede en een zucht naar spanning. Nog niet eerder is in wetenschappelijk onderzoek naar liquidaties in Nederland zo dicht bij de bron informatie opgehaald. Naast informatie uit OM-strafdossiers gaat het om unieke politiedata en levensverhalen van veroordeelde betrokkenen bij liquidaties, een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve gegevens. Het onderzoek is op initiatief van het RIEC Midden-Nederland uitgevoerd samen met ESSA Research, de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Landelijke Eenheid van de politie.
De bevindingen uit het rapport vergroten de kennis over het fenomeen liquidaties, zijn van betekenis voor beeldvorming rondom het thema en leveren een bijdrage aan praktijkgerichte handelingsperspectieven om de voedingsbodem voor betrokkenheid bij liquidaties tegen te gaan.
Bron
Adjiembaks, Sheila, Robby Roks, Frank Boerman & Ewout Stoffers (2024). Liquidaties in Nederland: Ontwikkelingen en achtergronden van schutters en andere betrokkenen. Apeldoorn: Politie & Wetenschap, 250 pp. https://www.politieenwetenschap.nl/publicatie/politiewetenschap/2024/liquidaties-in-nederland-395
Summary
This report provides both quantitative and qualitative insights regarding the phenomenon of liquidations in the Netherlands. With this report, we aim to increase (scientific) knowledge about this phenomenon and make a constructive contribution to practice-oriented action perspectives in order to counteract the breeding ground for involvement in liquidations. To this end, five research questions are central to the research report:
- What are the nature, size and distribution of liquidations in the Netherlands in the period 2016 to 2021?
- What are the demographic background characteristics of persons involved in liquidations?
- What criminal careers can be distinguished among gunmen involved in liquidations?
- How does involvement in liquidations progress and what motivations play a role?
- How do those convicted of liquidations describe their lives?
This research report consists of two parts. The first quantitatively oriented part is based on analyses of the police Homicide database (research questions 1 to 3). For the second part, eleven studied OM criminal case files and life story interviews with seventeen convicted persons form the basis for a qualitative account (research questions 4 and 5). For a detailed methodological justification, please refer to chapter 2 in the report.
The study challenges some persistent ideas that exist about liquidations as a phenomenon. For instance, the number of liquidations has been declining since 2017; ‘only’ 1 in 12 cases of murder or manslaughter involves a liquidation. And attacks ‘in broad daylight’, such as the liquidation of lawyer Derk Wiersum in 2019, are rare. Rather, gunmen proceed unseen in the dark, especially on weekdays when victims’ routines are clearer. The survey shows that four out of five liquidations are cocaine-related, especially in the Randstad region. Most liquidations took place in North and South Holland (40 to 26 per cent), followed by North Brabant and Utrecht (both 12 per cent). In Brabant, cases more often revolved around cannabis and synthetic drugs. Friesland, Flevoland, Drenthe and Groningen remained immune from premeditated settlements in the years under review.
The picture of shooters also needs some adjustment, the researchers argue. Unlike drug launderers, these offenders are neither getting younger (nor older). Also striking: perpetrators more often target someone from their own criminal organisation than from a rival group. Mentioned motives are delivering a non-performance, theft of money or drugs or talking to the police. “From your friends you don’t need it,” in the words of the researchers. The vast majority of performers have a non-European background through their parents: 8 out of 10, with 6 out of 10 born in the Netherlands. Of the classic migration countries, shooters with Antillean roots are the most common (over a quarter). Shooters with Moroccan and Surinamese origins each make up a fifth of the group. Perpetrators with Turkish roots, on the contrary, are few and perpetrators with Indonesian background were not there at all in the years studied.
A liquidation order does not usually come into someone’s path out of the blue. “On average, a shooter is already suspected of 27 offences before carrying out the liquidation,” the researchers conclude. “We can therefore say that liquidation shooters build up a considerable track record before committing a liquidation.” On average, the men were 16 years old when they first came into police view – for all kinds of offences, not just violent crimes.
To get a more complete picture of the liquidation perpetrators, the researchers looked beyond statistics. They also conducted interviews with perpetrators about their life histories to distil defining moments, recurring events and motives. This resulted in four profiles: the do-it-yourselfer who wants revenge, the professional who is after financial gain and reputation, the naïve who wants to belong and the (dis)knower who does not reveal his motives. The researchers did not discover an unequivocal breeding ground for involvement in liquidations. However, the interviews did teach them that problems at home, such as debts, encouraged school absenteeism. In the teenage years, this caused the youngsters to drift towards crime. “For a majority, the teenage period is marked by a criminal neighbourhood or family with wrong examples, missed connection with a parent, poverty and a craving for excitement.”
Afsluitend
Ik gaf het al aan bij de inleiding: een ECHTE ´kennisparel´. Heel bijzonder en goed onderzoek van Nederlandse bodem. Ik durf wel te stellen uniek, ook internationaal bezien. Ik wil de onderzoekers feliciteren met het resultaat. Hierbij moet ik wel opmerken dat ik in de klankbordgroep van het onderzoek zat. Ik ben daarom misschien een beetje bevooroordeeld.