Inleiding en context
Hallo allemaal, het is alweer een nieuwe maand op deze vrijdag 1 maart 2024. Ik begin met een mooi liedje: https://www.youtube.com/watch?v=RrDsSPtZOu4 En die nieuwe maand start ook met een prima ´kennisparel´ in jullie mailbox. Het betreft de vanochtend om 09:30 verschenen Veiligheidsmonitor 2023, vers van de pers. Ter informatie heb ik twee persberichten bijgesloten naar aanleiding van het verschijnen van de Veiligheidsmonitor. Ik voeg het eigenlijke rapport niet bij vanwege de grootte van het bestand. Wie het wil lezen kan het rapport downloaden via onderstaande link.
De Veiligheidsmonitor is een grootschalig enquêteonderzoek onder de Nederlandse bevolking van 15 jaar en ouder naar onder meer leefbaarheid, veiligheidsbeleving en slachtofferschap van criminaliteit. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid en het Centraal Bureau voor de Statistiek. Deze rapportage bevat (trend)cijfers voor Nederland als geheel, en ook uitsplitsingen naar politieregio’s en de (middel)grote gemeenten en naar persoonskenmerken.
Hoe ervaren Nederlanders de leefbaarheid van hun woonomgeving? Voelen zij zich er veilig? Hoe vaak zijn ze slachtoffer van criminaliteit? Wat vinden ze van het functioneren van de politie? En welke maatregelen nemen ze om criminaliteit te voorkomen? De cijfers zijn gebaseerd op een grootschalige enquête onder de Nederlandse bevolking van 15 jaar en ouder. In 2023 hebben ruim 180 duizend personen de vragenlijst ingevuld. Dit grote aantal respondenten – de Veiligheidsmonitor is qua steekproefomvang één van de grootste slachtofferenquêtes ter wereld – maakt het mogelijk om tot op een gedetailleerd niveau betrouwbare uitspraken te doen over de veiligheid in Nederland.
De Veiligheidsmonitor wordt sinds 2005 jaarlijks en vanaf 2017 tweejaarlijks gehouden. Nadat in 2012 voor de laatste keer een revisie van het onderzoek had plaatsgevonden achtten de opdrachtgevers van de Veiligheidsmonitor (het ministerie van Justitie en Veiligheid en het CBS) en de partners (gemeenten, politie, WODC) het noodzakelijk om de opzet en inhoud van de Veiligheidsmonitor in 2021 opnieuw tegen het licht te houden. Het onderzoeksterrein is immers continu in beweging: nieuwe vormen van criminaliteit ontstaan en ontwikkelen zich steeds sneller (denk aan online criminaliteit) en in het verlengde daarvan verandert ook de behoefte aan informatie vanuit bestuur en beleid.
De vragenlijst van de Veiligheidsmonitor 2023 is weinig veranderd ten opzichte van die van 2021. Er is alleen een nieuw thema (ervaringen met controle door de politie) toegevoegd, het vragenblok over discriminatie is uitgebreid, en bij de achtergrondkenmerken zijn vragen over geslachtsregistratie, genderidentiteit en intersekse, toegevoegd. Dat betekent dat de cijfers van 2023 goed vergelijkbaar zijn met die van twee jaar eerder.
De Veiligheidsmonitor bevat niet alleen cijfers over Nederland als geheel maar ook over de regio’s van ons land. Er worden uitkomsten gepresenteerd voor de 10 regionale eenheden, 43 districten en 166 basisteams van de politie en voor de 55 grootste gemeenten van ons land met meer dan 70 duizend inwoners.
De cijfers van de Veiligheidsmonitor 2021, zoals die over overlast- en veiligheidsbeleving en slachtofferschap van criminaliteit, hebben betrekking op de coronaperiode, toen beperkende maatregelen golden. Het ligt voor de hand dat dit invloed heeft gehad op de uitkomsten van 2021. Het slachtofferschap van traditionele criminaliteit was bijvoorbeeld in 2021 het laagst in 10 jaar. De cijfers in de Veiligheidsmonitor 2023 hebben betrekking op de periode na corona. Hiermee dient rekening gehouden te worden in de interpretatie van ontwikkelingen tussen de jaren 2021 en 2023.
Bron
Akkermans, Math, Elianne Derksen, Mathilde Kennis, Rianne Kloosterman & Elke Moons (maart 2024). Veiligheidsmonitor 2023. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek / Ministerie van Justitie en Veiligheid, 118 pp. https://www.cbs.nl/nl-nl/publicatie/2024/09/veiligheidsmonitor-2023
Summary
In 2023, 551 thousand persons were approached for participation in the Security Monitor. A total of over 180 thousand persons participated, of which almost 76 thousand in the fixed part and 106 thousand in the local oversampling. The national response rate was 33.1 per cent. Response rates ranged from 27.0 per cent in the Amsterdam regional unit to 37.3 per cent in East Brabant.
A standardised questionnaire was developed for the Safety Monitor. The questionnaire is modular and contains the following question blocks:
1. Livability of residential area
2. Perception of nuisance in the neighbourhood
3. Safety perception
4. Crime victimisation (both traditional and online) and reporting behaviour
5. Satisfaction last police contact
6. Judgement of police functioning in the neighbourhood
7. Overall assessment of police performance
8. Assessment of municipality’s performance
9. Procedural justice
10. Prevention
11. Disrespectful behaviour
12. Background characteristics.
For Security Monitor participants using local oversampling, some free space is available at the end of the questionnaire for their own questions appropriate to the Security Monitor theme.
Some of the results
The number of people who indicated in 2023 that they had been victims of traditional crime, such as violence, theft and burglary, and vandalism, has increased again for the first time after years of decline. 20 per cent of Dutch people will have fallen victim to one or more forms of traditional crime in 2023. In 2021 this was 17 percent. The following observations can be made for each category of many traditional crimes:
- 11 per cent will have become victims of property crimes in 2023. In 2021 this was 9 per cent;
- In 2023, 7 per cent of respondents indicated that they had been victims of vandalism, in 2021 this was 6 per cent;
- 6 per cent of Dutch people were victims of violent crimes in 2023, compared to 5 per cent in 2021.
Victimization of online crime (online scam and fraud, hacking, online threats and intimidation, other online crimes) has decreased compared to 2021, from 17 to 16 per cent. Victimization of hacking has decreased compared to 2021, the other online crimes (online scam and fraud, online threats and intimidation) have hardly changed.
The Safety Monitor 2023 reports, among other things, the following findings regarding feelings of insecurity:
- In 2023, 35 per cent of Dutch people sometimes felt unsafe in general. That is more than in 2021 (33 percent). 2 per cent often feel unsafe. This is comparable to two years earlier.
- 15 per cent of the population sometimes felt unsafe in their own neighbourhood. This is also more than in 2021 (14 percent). 2 per cent often feel unsafe in their neighbourhood, slightly more than two years earlier.
In 2023, 32 per cent of victims of traditional crime reported what happened to them. 37 per cent made a report. In 2021, these percentages were 33 and 38 per cent respectively.
Of all victims of online crime, 17 per cent reported it to the police. 46 per cent of victims of this type of crime made a report to an agency. In 2021, this was 19 and 47 per cent respectively.
More than one in 10 Dutch people say they have felt discriminated against in the past 12 months. This is the same number as in 2021. 11 per cent of people who felt discriminated against in 2023 reported this to one or more bodies. This is slightly more than in 2021 (9 per cent).
Of those surveyed, 68 per cent are (very) satisfied with the last police contact in the municipality, slightly higher than in 2021 (67 per cent). Satisfaction with the functioning of the police in the neighbourhood decreased slightly compared to 2021 (from 37 to 36 per cent). Almost 1 in 3 is (very) satisfied with the visibility of the police in the neighbourhood. Satisfaction with police visibility in the neighbourhood is slightly lower in 2023 than two years earlier.
The Security Monitor 2023 asked for the first time about experiences with police checks:
- Eight per cent of Dutch people have been checked by police in the past 12 months. Men are checked twice as often as women, and 15- to 25-year-olds more than five times as often as over-65s. People of non-Dutch origin are more likely to say they have been checked by police than those of Dutch origin. When gender, age, level of education and urbanity of residential municipality are taken into account, the differences become smaller, but they remain.
- 80 per cent of people checked indicated that the check was calm, respectful and correct. In particular, people born in the Netherlands but not their parent(s) are less likely to indicate this.
- About one in 10 people who were checked felt that origin, skin colour or appearance prompted the check. Among people of Dutch origin, 4 per cent think so. Of those born in the Netherlands but their parent(s) in Morocco, it is 35 per cent, and of those born in the Netherlands but their parent(s) in Turkey or Suriname, 31 per cent.
As this issue was measured for the first time in 2023, it is not yet possible to say whether there is an increase or decrease compared to previous years.
The medium-term picture shows the following:
- Between 2005 and 2023, there was a 53 per cent overall decline in victimisation of traditional crime. Between 2005 and 2021, apart from some fluctuations, victimisation of traditional crime showed a downward trend. From 2021, there is an increase, especially relatively strong among violent crimes. The sharpest decline over the entire 2005-2023 period was in the victimisation of property crimes. This fell by 59 per cent, followed by vandalism (48 per cent) and violent crime (27 per cent).
- On balance, general safety perception has developed favorably between 2005 and 2023. In total, general feelings of insecurity have decreased by 30 per cent during this period. The decline in feelings of insecurity was strongest in the period 2005-2008. The picture is stable between 2019 and 2021, after which there is an increase.
- Neighbourhood-related feelings of insecurity (measured from 2008), after an initial rise between 2008 and 2009, show a fluctuating picture until around 2015.Thereafter, a declining trend is visible that reverses into an increasing trend from 2019 onwards.Compared to 2008, feelings of insecurity in the neighbourhood have decreased overall by 5 per cent.
- Over the period from 2005-2023, it can be seen that satisfaction with contact with the police in the municipality increased between 2010 and 2019, thereafter it remained more or less the same.Satisfaction with the functioning of the police in the neighbourhood also increased – albeit slightly less significantly – between 2010 and 2019, thereafter it decreased.Over the entire 2005-2023 period, satisfaction with contact with the police in the municipality increased by 20 per cent and satisfaction with police functioning in the neighbourhood increased by 6 per cent.
The Security Monitor measures the most common forms of traditional crime and cybercrime that people can fall victim to.It excludes crimes that are less prevalent in terms of numbers and usually do not directly affect the average citizen, such as undermining organised crime such as drug crime, corruption, human trafficking, fraud, and money laundering.However, these forms of crime do have a major social impact.
Afsluitend
We kennen in Nederland een lange traditie met de afname van zogenaamde slachtofferenquêtes, die werden al medio jaren ´70 van de vorige eeuw afgenomen en destijds gepubliceerd door het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie. De Veiligheidsmonitor die vandaag is gepubliceerd is daar een afgeleide van. Het is relatief één van de meest omvangrijke slachtofferenquêtes ter wereld. Een geweldige bron van kennis voor iedereen in Nederland die zich met criminaliteit en rechtshandhaving bezig houdt. Daar mag je best wel een beetje trots op zijn, op die traditie en de publicatie zelf. En dit jaar is ook sprake van een jubileum: de Nederlandse slachtofferenquête bestaat dit jaar 50 jaar. Het WODC was destijds in 1974 de initiator van de uitvoering van de eerste Nederlandse slachtofferenquête: https://repository.wodc.nl/handle/20.500.12832/957