Inleiding en context
Goede morgen allemaal op deze maandagochtend 29 april 2024. Ik begin met een liedje waar je in ieder geval wakker van wordt: https://www.youtube.com/watch?v=unvFK9I3vgc Vandaag een ´kennisparel´ over het concept van procedurele rechtsvaardigheid in relatie tot het online aangifte doen van slachtofferschap van vermogenscriminaliteit. Uit onderzoek blijkt dat wanneer burgers de indruk krijgen dat de politie procedureel rechtvaardig handelt – door mensen met waardigheid en respect te behandelen en door eerlijk en neutraal te zijn in hun daden – zij de politie als legitiem beschouwen en eerder geneigd zijn zich aan de wet te houden en mee te werken met de politie.
Het directe contact tussen slachtoffers en de politie is de afgelopen jaren minder intensief geworden vanwege het gegeven dat veel politiediensten de afgelopen jaren geprobeerd hebben de efficiëntie te vergroten door slachtoffers online aangifte te laten doen in plaats van rechtstreeks met een agent te communiceren. Er is slechts summier kennis beschikbaar hoe slachtoffers online aangiftesystemen ervaren. In dit onderzoek werden 1.198 slachtoffers van vermogensmisdrijven ondervraagd die gebruik maakten van het online aangifteportaal van een grote Amerikaanse politieafdeling. Het primaire doel was om het online aangiftesysteem te beoordelen vanuit het concept van procedurele rechtsvaardigheid. Het blijkt dat slechts 16,7% van de slachtoffers tevreden was over de manier waarop de politieorganisatie het online aangifterapport behandelde.
De focus van het politieoptreden in Nederland is vooral gericht op de behoorlijkheid van de bejegening van het publiek waarmee de politie in de dagelijkse praktijk mee te maken krijgt. Meer in het algemeen geldt dat veel burgers, bijvoorbeeld als verdachte, rechtzoekende, slachtoffer of gedetineerde te maken krijgt met justitie als publieke dienstverlener. De laatste jaren is de kwaliteit van deze dienstverlening steeds belangrijker geworden, niet alleen voor de burger maar ook voor justitie zelf. Niet alleen de vraag óf de burger wordt geholpen, maar ook de wijze waarop en de omstandigheden waaronder zijn van belang. Worden slachtoffers voldoende geïnformeerd over hun rechtszaak, en hoe lang moeten zij wachten voordat ze worden geholpen? Krijgen gedetineerden voldoende zorg, is de tevredenheid over de inrichting goed? Voelen we ons veilig in de publieke ruimte en hebben we voldoende vertrouwen in de politie? Dit zijn allemaal vragen die met de kwaliteit van de justitiële dienstverlening te maken hebben en waar burgers en bedrijven belang aan hechten. Onder de noemer en het concept van procedurele rechtvaardigheid staat dat optreden en de dienstverlening bekend.
De procedurele rechtvaardigheidstheorie is een dominant paradigma geworden in het hedendaagse politieonderzoek. Vergeleken met het klassieke misdaadbeheersingsmodel van afschrikking wordt onder meer betoogd dat het vergroten van de legitimiteit via procedurele rechtvaardigheid meer kosteneffectief en duurzamer is in termen van het aanmoedigen van gezagsgetrouw en gewenst gedrag. De theorie stelt dat individuen autoriteiten, waaronder de politie, eerder als legitiem en betrouwbaar zullen beschouwen als ze het gevoel hebben dat ze door die autoriteiten op een eerlijke en respectvolle manier worden behandeld. Normatieve naleving wordt dus bevorderd door procedureel eerlijk politiewerk. Dit omdat het publiek de neiging heeft om meer mee te werken en zich aan wetten te houden als het sterke overtuigingen heeft over die politielegitimiteit.
Trouwens, Tom Tyler (https://law.yale.edu/tom-r-tyler) is de grondlegger van het concept van procedurele rechtvaardigheid. Graag verwijs ik de geïnteresseerde lezer naar dit prima overzichtsartikel dat Tyler recent daarover publiceerde: https://www.annualreviews.org/content/journals/10.1146/annurev-lawsocsci-110722-074236 Sterker, ik vind het zo´n goed overzichtsartikel dat ik deze bijsluit bij de ´kennisparel´ van vandaag. Overheden kunnen hier veel van leren om het vertrouwen in de werkzaamheden en het functioneren van die overheid te herstellen. Een flink bord ´food for thought´ zou ik zeggen.
Bron
Henning, Kris R., Kimberly Kahn, Kathryn Wuschke, Christian Peterson & Stephen Yakots (April 2024). Online Crime Reporting: A New Threat to Police Legitimacy? European Journal of Policing Studies, vol. 7, nos. 1-2, pp. 96-125. https://www.boomportaal.nl/tijdschrift/EJPS/EJPS-D-23-00016
Summary
Police are more likely to be perceived as legitimate when officers are procedurally just during interactions with the public (i.e. impartial, transparent, fair and respectful). Efforts to reinforce these skills have largely focused on contacts initiated by officers. Less attention has been paid to interactions with crime victims. Moreover, in recent years many police departments have sought to increase efficiency by directing victims to report online, rather than communicating directly with an officer. Very little is known about how victims experience online reporting systems.
This study surveyed 1,198 property crime victims who used a large US police department’s online reporting portal. The primary objective was to evaluate the online reporting system using a procedural justice lens. One out of eight respondents said the agency’s online system was difficult to use, and just 16.7% were satisfied with the agency’s handling of their online report. Bivariate and multivariate analyses are used to identify factors associated with satisfaction, and qualitative data are used to document the specific problems victims encountered while using the online portal. Recommendations for improving online reporting are provided, including a discussion of enhancing procedural justice in technology-mediated police communications.
Online crime reporting technology has become widely adopted within the United States and globally. More agencies are using online portals as the preferred method for reporting certain property crimes, with agencies relying on a small number of private vendors to provide and manage this service. While this shift away from in-person reporting may increase police efficiency, it is occurring with insufficient attention to the potential impact on police effectiveness and perceived legitimacy. If victims do not feel they are supported and taken seriously when using online portals, then this push for efficiency may be at odds with concurrent calls for
improved trust between the police and the communities they serve.
Afsluitend
Het blijkt dat het vertrouwen in de politie wordt vergroot wanneer haar optreden als rechtvaardig wordt ervaren. Hiervoor is het belangrijk dat er een eerlijk besluitvormingsproces ten grondslag ligt aan de beslissingen die de politie neemt. Ongelijke behandeling, intimidatie en excessief geweldgebruik zijn zaken die afbreuk doen aan het vertrouwen in de politie. Daarnaast is het belangrijk dat burgers het gevoel moeten hebben dat de politie hen respectvol behandelt. Dit betekent onder meer dat burgers de mogelijkheid moeten hebben om hun kant van het verhaal te vertellen voordat de politie een beslissing neemt. De vraag is dus of het online aangifte doen van slachtofferschap wel een juiste keuze is. Het antwoord op die vraag laat ik aan de ´kennisparellezers´ over.
In het contact met de politie worden eigenschappen gewaardeerd als vriendelijkheid, beleefdheid, bezorgdheid, eerlijkheid, behulpzaamheid en rechtschapenheid. Burgers klagen vooral over grof, arrogant en onvriendelijk politieoptreden en over onredelijk of oneerlijk gedrag. De ´kennisparel´ van vandaag biedt opnieuw verse kennis over functioneren van de politie, de geïnteresseerde lezers verwijs ik graag naar deze reeds verschenen ´politiekennisparels´: https://www.researchgate.net/publication/359236763_Politiekennisparels_2020-2023_Een_overzicht_van_op_evidentie_gebaseerd_politiewerk
Het ministerie van Justitie en Veiligheid (J&V) gaat over onderwerpen die het leven van mensen direct raakt: criminaliteit, veiligheid, rechtvaardigheid, migratie. J&V doet daarom verwoede pogingen om ‘’de burger’’ te bereiken, te betrekken, tevreden te stellen en serieus te nemen. Het streven is dan dat het beleid gedragen wordt door de samenleving en aansluit bij behoeften en praktijk. Andersom proberen ‘’burgers’’ via moedige pogingen overheden te bewegen om rekening te houden met hun wensen en suggesties.
Het streven is om een groter vertrouwen van burgers in de overheid te bewerkstelligen en te laten zien dat de overheid er voor hen is. Hoe kunnen we door burgers ervaren knelpunten bij de dienstverlening sneller verhelpen of aan de politiek melden? Dat kan bijvoorbeeld leiden tot vereenvoudiging van regelgeving, makkelijker toegang tot het recht, aandacht voor de buurt waar migranten opgevangen worden of het oplossen van knelpunten in de uitvoering of hardvochtigheden door wetten en regels aan te passen. Het concept van procedurele rechtsvaardigheid is hierbij een belangrijke (beleid)theorie.