Inleiding
Goede morgen beste mensen, het is vandaag dinsdag 8 oktober 2024. Ik begin met een hopelijk vrolijk makend liedje: https://www.youtube.com/watch?v=lgCZN1rU5co ´we are living in real gangster times´. Het onderwerp van de bijgesloten ´kennisparel´ is minder vrolijk makend, het gaat over de mogelijkheden van preventie van zelfmoord vanuit een volksgezondheidsperspectief.
In 2023 maakten 1 862 mensen in Nederland een einde aan hun leven, dat zijn gemiddeld ruim vijf zelfdodingen per dag. Met 10,4 per honderdduizend inwoners is het zelfdodingscijfer de laatste jaren constant. Boven de veertig jaar is het zelfdodingscijfer het hoogst. Bij twintigers en dertigers is het licht toegenomen, bij vijftigers en zestigers licht afgenomen. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2024/18/1-862-zelfdodingen-in-2023 Tussen 1970 en begin jaren tachtig nam het zelfdodingscijfer jaarlijks toe. Na een piek in 1984, toen de economische recessie op haar hoogtepunt was, daalde het, om in 2008 weer toe te nemen. Die toename viel samen met het begin van de kredietcrisis. Sinds 2013 stabiliseerde het aantal zelfdodingen. In het zelfdodingscijfer is rekening gehouden met de bevolkingsgroei en de vergrijzing, zodat verschillende jaren met elkaar kunnen worden vergeleken.
Uit bijgesloten ´kennisparel´ blijkt dat zelfmoord in alle landen voorkomt en grotendeels is te voorkomen. De oorzaken van zelfmoord zijn meervoudig en gevarieerd. Sociale determinanten van zelfmoord zijn cruciaal, maar tot op heden hebben deze onvoldoende beleidsaandacht gekregen. In bijgesloten ´kennisparel´ wordt gepleit voor een grote verandering in de manier waarop we denken over zelfmoord en de preventie ervan. Het volksgezondheidsmodel staat hier centraal en legt de nadruk op de brede sociale determinanten van zelfmoord en beschrijft een kader waarmee deze kunnen worden aangepakt en voorkomen. Op naar de ´kennisparel´ van vandaag.
Bron
Pirkis, Jane, Rakhi Dandona, Morton Silverman, Murad Khan & Keith Hawton (October 2024). Preventing suicide: A public health approach to a global problem. The Lancet Public Health, vol. 9, no. 10, October, pp. 787-795. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S246826672400149X
Summary
Suicide is prevalent in all countries and is largely preventable. The causes of suicide are multiple and varied. Social determinants of suicide are crucial, but to date these have received insufficient policy attention. This paper, which is the first in a Series on taking a public health approach to suicide prevention, argues for a major change in the way we think about suicide and its prevention. This Series paper presents a public health model that emphasizes the broad social determinants of suicide and describes a framework through which these might be addressed.
We argue for a policy reset that would take national suicide prevention strategies to the next level. Such policies would become whole-of-government endeavors that tackle major social determinants of suicide at their source. We also argue that high-quality data and methodologically rigorous evaluation are integral to this public health approach.
Tackling suicide from a public health perspective is crucial. Arguably, it is now more important than ever to address the social determinants of suicide, particularly those that affect people’s socioeconomic position, because of the cost-of-living crisis. There is consensus among economists that the world is entering into a new economic recession, so we need to think critically about the broad, pervasive social determinants of suicide and how these arise, are perpetuated, and can be countered. Given that more than three-quarters of all suicides occur in LMICs, we need to make sure that our recommended actions are potentially applicable in these countries. This applicability is key to ensure that we assist in addressing existing inequities and do not inadvertently create further inequities.
The public health model we have presented here underpins the rest of this Series. The second and third papers in the Series address two key strategies in the public health approach to suicide prevention: restricting access to means used for suicide (in the second paper73) and designing policies to counter the suicide risk associated with financial downturns (in the third paper74). The fourth paper75 considers how suicide risk might be transmitted at a societal or population level and how this risk might be mitigated, focusing particularly on reporting of suicide in traditional media, discussion of suicide on social media, public health messaging about suicide, suicide clusters and contagion, and suicide prevention in schools and other educational settings. The fifth paper76 considers four key individual risk factors for suicide that interact in complex ways with social determinants: gambling, alcohol use, interpersonal violence and abuse, and bereavement by suicide. The sixth paper in the Series77 is a call to action to decision makers to join forces in a whole-of-government, whole-of-society offensive on suicide.
Afsluitend
Niet echt een fijn onderwerp op de dinsdagochtend, maar wel een realiteit. Medewerkers die werkzaam zijn in de uitvoering van verschillende justitiediensten en hulpverleners worden regelmatig geconfronteerd met zelfdoding. Bijgesloten ´kennisparel´ laat zien dat preventie van zelfdodingen vanuit een volksgezondheidsperspectief effect heeft op het terugdringen van zelfdodingen. Een CBS-publicatie uit 2021 waarin een groot aantal statistische gegevens over zelfdoding vanaf 1950 tot en met 2020 worden beschreven laat het volgende zien: https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2021/zelfdoding-in-nederland-een-overzicht-vanaf-1950
De beslissing tot zelfdoding is zelden te wijten aan één duidelijke oorzaak. Ieder individu heeft zijn of haar eigen specifieke persoonlijke situatie, zowel in de context van de persoon zelf als van de sociale omgeving, plaats en tijd. Daarom is het bijzonder moeilijk met kille statistieken recht te doen aan het persoonlijke leed dat achter iedere zelfdoding schuil gaat. Toch is er wel een aantal factoren die iets kunnen zeggen over ontwikkelingen in de tijd (waarom zijn er in sommige perioden bijvoorbeeld meer zelfdodingen) en over verschillen tussen groepen zoals bijvoorbeeld het feit dat zelfdodingen onder mannen zoveel meer voorkomen.
In de CBS-bijdrage is vooral geprobeerd antwoord te geven op een aantal veel gestelde vragen rondom zelfdoding. Bijvoorbeeld of het tegenwoordig meer voorkomt dan in de jaren 50 of 60. De zelfdodingscijfers stijgen inderdaad vanaf de jaren 50, ook wanneer rekening wordt gehouden met de omvang en opbouw van de bevolking. Fluctuaties in de zelfdodingscijfers volgen voor een deel het economische klimaat. De recessie van de jaren 80 ging samen met een forse toename van het aantal zelfdodingen. Vergeleken met die periode ligt het aantal zelfdodingen in de meest recente jaren weer lager.
Daarnaast lijkt ook het steeds verder oplopende aantal echtscheidingen van invloed te zijn geweest. Na de echtscheidingspiek van de jaren zeventig nam het aantal suïcides dat gepaard ging met echtscheidingen af. Triest is dat het aantal jongeren dat uit het leven stapt sinds de jaren 50 is toegenomen van 0,9 per 100 duizend inwoners naar 3,1 gevallen per 100 duizend inwoners (2020). Tegenwoordig is één op de vijf sterfgevallen onder jongeren te wijten aan zelfdoding. Hopelijk biedt onder meer bijgesloten ´kennisparel´ kennis om dat aantal in de komende jaren terug te dringen.