Inleiding
Goede morgen allemaal op deze woensdag 9 oktober 2024. Ik begin met een toepasselijk liedje bij de ´kennisparel´ van vandaag: https://www.youtube.com/watch?v=o-iMNS74Baw ´Geen vervolgopleiding, wel migratieachtergrond? Grotere kans op celstraf´ kopt de NOS vanochtend: https://nos.nl/op3/artikel/2540117-geen-vervolgopleiding-wel-migratieachtergrond-grotere-kans-op-celstraf Vandaag dus een ´kennisparel´ over klassenjustitie in Nederland.
Wat blijkt? Mensen die een vergelijkbaar misdrijf plegen, krijgen niet altijd dezelfde straf. Verdachten zonder vervolgopleiding en met een migratieachtergrond krijgen bijna drie keer zo vaak een celstraf opgelegd als verdachten met een hbo- of wo-opleiding die geen migratieachtergrond hebben. Voor de eerste groep is de kans op gevangenisstraf 23 procent, voor de tweede groep 8,3 procent. Dat blijkt uit een analyse van cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) uitgevoerd door NOS op 3 in samenwerking met onderzoeksjournalisten van Investico. Officieren van justitie gaan bij verdachten met een migratieachtergrond vaker over tot vervolging, de rechter verklaart ze eerder schuldig en ze krijgen vaker een gevangenisstraf opgelegd.
Voor hetzelfde misdrijf kom je als laagopgeleide verdachte met een migratieachtergrond in het strafrecht dus slechter af dan hoogopgeleiden zonder migratieachtergrond: het Openbaar Ministerie gaat vaker over tot vervolging, de rechter verklaart vaker schuldig en stuurt die verdachten vaker naar de gevangenis. Klassenjustitie werd op deze manier niet eerder onderzocht.
Bron
Burgh, Romy van der, Belia Heilbron & Anouk Kootstra (oktober 2024). Klassenjustitie in Nederland. Amsterdam: Stichting Investico.https://www.platform-investico.nl/onderzoeken/klassenjustitie-in-nederland
Centraal Bureau voor de Statistiek (juli 2024). Vervolging en berechting misdrijven 2001-2022. Den Haag: CBS. https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2024/30/vervolging-en-berechting-misdrijven-2001-2022
Summary
Together with Investico, NOS op 3 analysed 1.2 million decisions by the public prosecutor’s office, over half a million court decisions and over 200,000 prison sentences imposed. This is the first time that the influence of education level has been looked at in these figures. Important note: it cannot be deduced from the figures whether the difference in sentences is, for example, because a suspect has been tried before. In that case, the judge often gives a higher sentence. So it is not clear from the figures why the sentences differ.
The CBS data used provides information on court criminal cases registered with a public prosecutor’s office on which the Public Prosecutor’s Office (OM) has made a decision and cases disposed of by the court of first instance. The decisions taken by the public prosecutor are subdivided by type of decision. Disposals by courts are subdivided by type of final decision and type of sanction. The data can be broken down by age at the time the offence was committed, type of suspect, type of offence, highest level of education, household income and origin characteristics.
For the same crime, as a low-educated suspect with a migration background, you come off worse in criminal law than highly educated people without a migration background: the public prosecutor prosecutes more often, the judge declares you guilty more often and sends you to prison more often. Class justice has not been examined in this way before. Together with NOSop3 and partly for De Groene Amsterdammer, Investico analysed, based on new CBS data, how big the differences in sentencing are between suspects with a high and low social status.
This shows that if you are a low-educated suspect and also have a migration background, the chances of ending up in prison are one in four. If you are suspected of a crime and you are highly educated and do not have a migration background, the chances of ending up in jail are one in 12. You can see this difference when looking at all offences together. The same pattern is visible for 15 individual offences we examined. As a vmbo-educated suspect with a migration background, if you are suspected of assault, you are three and a half times more likely to be imprisoned than if you have a college or university education and have no migration background.
For drink-driving, that probability is more than three times higher. And if you are suspected of ‘simple theft’, such as shoplifting or pickpocketing, that chance is over two and a half times higher. Even on suspicion of murder and manslaughter, you are almost one and a half times more likely to end up in jail. The figures give an insight into the outcome of decisions by prosecutors and judges, but they do not show the reasons why people with low status are punished more harshly. The cause of the large differences cannot be deduced from the figures. For instance, it is not known whether some suspects have been previously convicted of the same crime, one of the sentencing factors judges look at.
Besides analysing the figures, NOS op 3 and Investico also spoke to dozens of prosecutors, judges and lawyers. People in the judiciary explain the differences in sentences imposed partly by the freedom judges have to look at the personal circumstances of the accused.
Afsluitend
Is er in Nederland sprake van klassenjustitie en zo ja in welke mate en in welke onderdelen van de strafrechtsketen? Op basis van het onderzoek van Investico blijkt dit het geval te zijn. Het ministerie van Justitie en Veiligheid zegt in een reactie dat het WODC afgelopen juni een onderzoek is gestart naar de oververtegenwoordiging van mensen met een migratieachtergrond in het strafrecht. Daarbij zal ook worden onderzocht in hoeverre er in de strafrechtketen sprake is van ongelijke behandeling op grond van de sociaaleconomische positie van verdachten.
De uitkomsten geven toch minimaal reden voor een gefronst voorhoofd. Het is te hopen dat die uitkomsten aanleiding zullen zijn voor een inhoudelijke discussie binnen het politieke spectrum en de de verschillende onderdelen binnen de strafrechtketen. En mooi trouwens dat wij in Nederland in staat zijn om met ´investigative journalism´ in staat zijn om dergelijke onderwerpen op een onafhankelijke manier te belichten.