Inleiding
Goede morgen allemaal het is vandaag maandag 9 december 2024. Ik begin met een mooi klassiek liedje van Roxy Music: https://www.youtube.com/watch?v=ueIDDcFCgtk&list=PLNitVGYNCIxFufxc5ldjTpXJG1z4YEZKb&index=4 Vandaag een prima overzicht rond de dynamiek op illegale drugsmarkten en dan vooral benaderd vanuit een organisatieperspectief. Sociale netwerk- en sociaal-culturele benaderingen domineren over het algemeen het huidige onderzoek naar illegale drugsmarkten. Het belangrijkste argument van deze perspectieven is dat netwerken en sociale normen belangrijkere elementen zijn dan organisatie in drugsmarkten.
In Nederland zien we dat door de jaren heen dezelfde ´klassieke´ vorm van georganiseerde misdaad de grootste dreiging blijft vormen voor de Nederlandse samenleving, de drugsindustrie. Illegale markten rond drugs zijn sinds jaar en dag dé dominante factor binnen de georganiseerde misdaad in ons land: de productie van synthetische drugs en hennep, de in-en doorvoer van cocaïne en heroïne en de daarmee gepaard gaande illegale financiële transacties. Op basis van de beschikbare kennis kan gesteld worden dat de drugsindustrie qua omvang de grootste illegale markt is ten opzichte van andere illegale markten. Hierbij kan gedacht worden aan: misbruik van intellectueel eigendom; mensenhandel; mensensmokkel; milieucriminaliteit (o.a. bedreigde diersoorten, illegale houtkap); kunst- en antiekhandel; diamant- en goudsmokkel; orgaandiefstal; wapenhandel; en mineralensmokkel.
Dat pleit ervoor om de focus van de huidige aanpak te blijven concentreren op die drugsindustrie (productie, doorvoer, handel en financiële transacties). De ondermijnende effecten van de drugsindustrie strekken zich verder uit dan het witwassen van het criminele vermogen. Gevaren als drugslabs in woonwijken, drugsdumpingen in de natuur, gebruik van excessief geweld in de openbare ruimte, bedreiging van lokaal bestuur, intimidatie en corruptie en het ontstaan van een parallelle samenleving hangen nauw samen met de drugsindustrie.
In bijgesloten ´kennisparel´ betogen de auteurs dat de theorie van gedeeltelijke organisatie een broodnodige aanvulling biedt op bestaande benaderingen. Het biedt aanknopingspunten hoe verschillende groepen, bendes, netwerken, staten en marktorganisatoren in drugsmarkten beslissingen gebruiken om hun activiteiten en de markt als zodanig te organiseren. Hierdoor stelt het de rechtshandhavingsautoriteiten in staat om beter te begrijpen hoe drugshandelorganisaties opereren en reageren op staatsstructuren en overheidsbeleid om illegale drugsmarkten te verstoren.
Gezien het praktische nut van de aanpak, stelt het rechtshandhavingsautoriteiten in staat om strategieën en operationele tools te ontwikkelen die zich meer richten op de organisatorische elementen van marktinteractie, dat op zijn beurt het potentieel voor organisatorische veerkracht kan verminderen. Dit komt omdat groepen die verschillende elementen van organisatie gebruiken – bijvoorbeeld lidmaatschap, regels of hiërarchie – moeilijker te destabiliseren zijn door middel van arrestaties omdat deze groepen een groter potentieel voor persistentie hebben. Cynisch uitgedrukt: Er bestaan geen vacatures binnen georganiseerde misdaadmarkten.
Bron
Bogren, Alexandra & Daniel Castillo (October 2024).Beyond networks and institutions: Rethinking the role of organization in illicit drug market interaction. Criminology & Criminal Justice, 19 October, pp. 1-19. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/17488958241289361
Summary
Social network and sociocultural approaches generally dominate current research on illicit drug markets. The main argument of these perspectives is that networks and social norms are more important elements than organization in drug markets. However, there is a need to understand aspects of interaction in drug markets that actors explicitly make decisions about – aspects that are the result of organization – alongside the emergent aspects emphasized in the social network and sociocultural approaches. In this conceptual article, we argue that partial organization theory offers a much-needed complement to existing approaches, and is useful in understanding how different groups, gangs, networks, states and market organizers in drug markets use decisions to organize their activities and the market as such.
In conclusion, using partial organization theory allows us to identify how illicit drug markets are shaped and organized by the existing multitude of more and less organized market actors; how different groups, gangs, networks, market organizers and state actors in these markets use decisions to organize their activities and the market as such; and how attempts to organize contribute to the persistence over time of groups and markets. It may also allow us to better understand how drug trafficking organizations ‘operate and respond to state structures’.
Using this approach thus allows future research to identify both the degrees and types of organization of different crime groups or networks, and different illicit drug market types according to the relative importance of the different organizational elements in structuring different markets. In identifying degrees and types of organization, future research can avoid the pitfall of exaggerating the advanced or ‘corporate’ nature of groups or networks active in drug markets while still maintaining an interest in organization analysis.
Considering the practical utility of the approach, it allows law enforcement to develop strategies and operational tools that focus more on the organizational elements of market interaction, which in turn may reduce the potential for organizational resilience. This is because groups that use several elements of organization – for example, membership, rules or hierarchy – may be more difficult to destabilize through arrests, as these groups have a greater potential for persistence.
Afsluitend
De illegale drugsindustrie is en blijft het meest omvangrijke probleem binnen de georganiseerde misdaad binnen Europa. Die industrie maakt deel uit van een complexe mondiale criminele samenwerking waarbij grensoverschrijdende samenwerking via facilitators en drugsmakelaars een hoofdkenmerk is. De mondialisering blijft een aanzienlijke impact hebben omdat criminele ondernemers de kansen benutten die worden geboden door onderling verbonden netwerken van communicatie, handel en transport voor criminele samenwerking en integratie langs de toeleveringsketens. Deze ontwikkelingen zijn van invloed op de verbanden tussen illegale drugshandel en andere misdaadfenomenen in de Europese Unie zoals de handel in vuurwapens en mensen. Er is in vaktermen sprake van een polymorf karakter van de georganiseerde misdaad.
Die drugsindustrie binnen de Europese Unie heeft verstrekkende gevolgen voor de samenleving, zoals blijkt uit drugs gerelateerde sterfgevallen en het aantal mensen dat behandeling zoekt. Het voedt ook de kas en de invloed van de georganiseerde misdaad bijvoorbeeld via corruptie en de uitbuiting van kwetsbare individuen. Een groot deel van het geweld binnen de georganiseerde misdaadgeorganiseerde houdt verband met de drugsindustrie. Het leidt ook tot illegale drugsproductie en de daarbij behorende milieuschade terwijl de economie en de rechtsstaat worden ondermijnd door de uitbuiting van legale bedrijven.
Het adaptieve vermogen van spelers op drugsmarkten vergt daarom een dynamisch drugsbeleid waarbij rechtshandhaving, volksgezondheid, onderwijs en internationale samenwerking betrokken moeten zijn. Het onderkennen van de mondiale onderlinge verbondenheid van markten en criminele actoren is van cruciaal belang voor het ontwikkelen van effectieve reacties op de huidige en toekomstige dreigingen aangezien ontwikkelingen in andere delen van de wereld de drugsmarkten in de EU zullen blijven beïnvloeden. Nederland speelt binnen de drugsindustrie een dominante rol.
Om tot een effectieve aanpak te komen om georganiseerde drugsmarkten in omvang en ernst te reduceren is het noodzakelijk de aandacht niet alleen te richten op de criminele ondernemers in de drugsproductie en -handel en hun directe entourage. De aandacht moet vooral uitgaan naar de illegale gelegenheidsstructuren, de dienstverleners en de (sociale) voedingsbodem die voor de drugsindustrie van vitaal belang zijn. Meer focus op sleutelpersonen (subjecten, groepen, negatieve rolmodellen), sleutelplaatsen (locaties, logistieke knooppunten), sleutelbranches (sectoren) en criminele processen (fenomenen). Te denken valt aan sectoren als transport en logistiek, financiële dienstverlening, lokale horeca en detailhandel. Al deze spelers hebben zo hun eigen (logistieke) rol binnen georganiseerde drugsmarkten. Er is dus sprake van een grote dynamiek, en daarmee moet ook een dynamisch beleid worden gevoerd. Een dergelijke integrale beleidsaanpak van preventie tot repressie heeft een veel breder effect dan alleen op de illegale drugsmarkten, omdat dezelfde onderliggende factoren ook faciliterend zijn voor veel andere criminele markten en activiteiten.
Vanuit macroperspectief is het niet eenvoudig om door preventieve of repressieve maatregelen en interventies illegale markten substantieel te verminderen, in de zin dat er veel minder van die illegale goederen en diensten gebruik wordt gemaakt of geconsumeerd. De illegale marktordening is echter zeer wel te beïnvloeden, zodanig dat die de minst ongewenste vorm aanneemt. Dit betreft [a] beïnvloeding waar en door wie de markt ‘bediend wordt’, en [b] beïnvloeding van de negatieve ‘secundaire effecten’: de concentratie van macht en vermogen bij een beperkte groep criminelen, de geweldsuitoefening in die markt en de ondermijning van de democratische rechtstaat. In Nederland gelden de volgende kenmerken voor daders en illegale drugsmarkten:
