Inleiding en context

Goede morgen allemaal op deze dinsdag 15 februari 2022 en Rob Teijl, gefeliciteerd met je verjaardag! Uiteraard treffen jullie ook vandaag een verse ´kennisparel´ aan die ik heb opgevist uit de krochten van het Internet. Maar eerst een zomers surflied: https://www.youtube.com/watch?v=klbRQ4JbIzY Daar begin je de dag goed mee, uit 1963, ik was toen vier jaar oud. Vandaag een ´kennisparel´ over het Europese beleid om de illegale handel in wapens tegen te gaan. Op dit moment is het gebruik van vuurwapens (opnieuw) volop in de belangstelling in Nederland. De ontwikkeling van die situatie over de afgelopen jaren in Nederland is voor de liefhebbers te lezen in Kennisinventarisatie extreem geweld en criminele vuurwapenhandel: https://www.researchgate.net/publication/334697558_Kennisinventarisatie_extreem_geweld_en_criminele_vuurwapenhandel

Waarom is belangrijk om de omvang van het wapenbezit zo veel mogelijk te minimaliseren? Wereldwijde vergelijkingen van wapenbezit en wapengeweld maken duidelijk dat het liberale wapenbeleid in landen als de Verenigde Staten een veel grotere beschikbaarheid van vuurwapens tot gevolg heeft, en dat die beschikbaarheid sterk is gecorreleerd aan schietincidenten met dodelijke slachtoffers. Het is dan ook uit oogpunt van publieke veiligheid van belang om het bezit van zowel illegale als legale wapens onder de Nederlandse bevolking zoveel mogelijk in te perken. En dat is precies het beleid dat in Nederland wordt voorgestaan.

Het blijkt bijvoorbeeld dat meta-analyses van wetenschappelijk onderzoek uit de V.S. erop wijzen dat gerichte campagnes tegen bende gerelateerd geweld effectief kunnen zijn in het terugdringen van vuurwapengeweld, wanneer een programma van geloofwaardige, gecoördineerde en snelle strafrechtelijke reacties is gekoppeld aan interventies in de sociale sfeer. Een doordachte communicatiestrategie, maar vooral toegepast sociaalwetenschappelijk onderzoek (m.n. geografische- en netwerkanalyses) zijn daarbij noodzakelijk om tot voldoende specifiek probleeminzicht te komen en de cyclus van onderlinge vergelding te doorbreken. Hoe staat het op dit moment met het Europese beleid aangaande de illegale wapenhandel? Hoe kan crimineel wapengeweld worden voorkomen? Bijgesloten ´kennisparel´ geeft daar deels een antwoord op.

Bron

Neville, Ann (February 2022). Understanding EU policy on firearms trafficking. Brussels: European Parliament, European Parliamentary Research Service, 11 pp. https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2022/698914/EPRS_BRI(2022)698914_EN.pdf

Samenvatting

Precise figures about the numbers of illegal firearms in the European Union (EU) are lacking, but several indicators point to their widespread availability and accessibility. According to the Small Arms Survey, over half of the estimated total number of firearms held by civilians in the EU in 2017 were unlicensed. While most of these citizens had no criminal intentions, their illicit firearms could be used for self-harm or domestic violence, or end up in the hands of criminals or terrorists. Most criminals and terrorists have more sophisticated ways to get hold of illicit firearms. They can be trafficked from source countries, diverted from legal supply chains, illegally manufactured or assembled in the EU, converted from legally available weapons, or sourced on the internet.

Firearms seizures suggest that the EU illicit firearms market is made up mostly of shotguns, pistols and rifles, with converted or convertible weapons also frequently appearing. Illicit firearms trafficking is driven by criminal demand, with organised crime groups that engage in firearms trafficking also involved in other forms of criminality. The EU considers illicit firearms a key crime threat precisely because they are used in many crimes and terrorist attacks. Even people who lack extensive criminal connections can access illicit firearms due to increased online trafficking and the availability of easy to convert weapons.

The EU is actively involved in addressing the threat posed by illegal firearms by means of legislative and policy measures, and provides operational assistance to the Member States in the fight against firearms trafficking. The EU is also active in the international fight against firearms trafficking, working closely with the United Nations (UN) in its work to combat the proliferation of small arms and light weapons and engaging in the UN’s global firearms programme. Although the export of arms remains a national competence, the EU has defined common rules governing the control of exports of military technology and equipment and works actively with third countries that are viewed as source or transit countries for illicit firearms.

Afsluitend

In Nederland werd in 2020 bij ruim 25 procent van de moorden een vuurwapen gebruikt. Het is zaak om het vuurwapenbezit terug te dringen. Waarom? Zo blijkt bijvoorbeeld uit een vergelijkende studie naar vuurwapen gerelateerde doodsoorzaken, waaraan 36 landen hebben deelgenomen, dat er grote verschillen bestaan in de mate waarin vuurwapens bij dodelijk geweld worden gebruikt. In Noord-Amerika wordt vijf tot zesmaal vaker een vuurwapen gebruikt dan in Europa, en zelfs 95 keer vaker dan in Azië. Gemiddeld werd bij veertig procent van de gepleegde moorden een vuurwapen gebruikt. In de VS gebeurde dit in 71% van de moorden en in 61% van de zelfmoorden.

Uit onderzoek voor de VS en Australië blijkt dat 92% van de verschillen in moord- en zelfmoordpercentages tussen regio’s wordt verklaard door verschillen in toegang tot vuurwapens. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat de ruime beschikbaarheid van wapens een sleutelrol heeft gespeeld bij de geweldsepidemie onder jongeren begin jaren ’90 en 2000. Vooral vanwege de handel in crack (gekookte cocaïne) en de subcultuur daar omheen is het wapenbezit en het gebruik hiervan onder jongeren enorm toegenomen. Het Amerikaanse overheidsbeleid is momenteel gericht op het reduceren van wapenbezit onder jongeren. Dit mede naar aanleiding van het gebruik van vuurwapens in scholen. Verder is er sterk empirisch bewijs dat een strenge wapenwetgeving is gerelateerd met het reduceren van moord met vuurwapens. Het sterkste bewijs geldt voor wetgeving waarbij een gedegen achtergrondcontrole van de potentiële aanvrager wordt uitgevoerd waarbij een vergunning nodig is om een vuurwapen aan te schaffen. Allemaal kennis om te gebruiken bij de aanpak van vuurwapengeweld in Nederland.