Inleiding en context
Maandagochtend, 4 mei 2020, altijd en wat lastige ochtend die maandagochtend, dus om de stemming er een beetje in te brengen: https://www.youtube.com/watch?v=h81Ojd3d2rY
Afijn, een fijne week allemaal. Vandaag een mooi geschreven artikel van Ronald V. Clarke over de zogenaamde gelegenheidstheorie. Een theorie en vooral de praktische toepassing daarvan is van grote invloed geweest op het nationale en internationale criminaliteitspreventieve beleid. Het concept van situationele criminaliteitspreventie vindt zijn oorsprong in deze theorie.
Eén van de basisuitgangspunten bij situationele criminaliteitspreventie is dat de gelegenheid de dader maakt. De goeroe van de situationele aanpak, de auteur van dit artikel, beweert dan ook ‘’It is easier to change places than people’’. En daarmee wordt de essentie van de aanpak weergegeven: er gaat veel meer preventief effect uit van een goede beveiliging door middel van technische en sociale maatregelen dan een directe beïnvloeding in de persoonlijkheid of levenssfeer van de (potentiële) dader. Het gaat er dus om zo min mogelijk gelegenheden te bieden voor criminaliteit en daarmee mensen niet in de verleiding te brengen om delicten te plegen. Er is dus sprake van een indirecte gedragsbeïnvloeding. Op basis van een flink aantal synthesestudies blijkt dat de situationele aanpak forse criminaliteit reducerende effecten kan sorteren. Wat blijkt te werken? De inzet van toezichthouders in woningcomplexen, openbaar vervoer en in de publieke ruimte. Het ophogen van het verlichtingsniveau in (semi) publieke ruimten. De toepassing van cameratoezicht op bepaalde locaties en gericht op specifieke delicten. Toepassing van het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Het ophogen van het algemene beveiligingsniveau en herinrichting van woonwijken. Het tijdens de productiefase van consumentengoederen (auto’s, camera’s, fietsen, GSM) installeren van standaard beveiligingsmaatregelen. Ten slotte blijkt het sluiten van criminogene situaties zoals dealerpanden, belwinkels door de toepassing van (civiele) wet- en regelgeving effectief te zijn.
Een belangrijk kenmerk van een effectieve situationele aanpak is de relatieve eenvoud van de maatregelen. Voorbeelden zijn het simpele ophogen van verlichting, creëren van zichtbaarheid en
toegankelijkheid. Het gaat vaak om relatief goedkope maatregelen. Zo wordt het inbraakrisico door het investeren in extra sloten, het licht laten branden, het installeren van een buitenlamp in
combinatie met een inbraakalarm met factor zestien verlaagd. Plekken en plaatsen waar bovengemiddeld veel criminaliteit voor komt kunnen door relatief eenvoudige bouwkundige en technische maatregelen en het ophogen van toezicht veiliger worden gemaakt. Het aanpassen van sluitingstijden en regelen van openbaar vervoer in uitgaansgebieden zorgt er voor dat er niet een
situatie ontstaat van een opeenhoping van (aangeschoten) mensen op straat. Hiermee wordt op simpele wijze voorkomen dat er geweld ontstaat.
Bron
Carke, Ronald V. (December 2012). Opportunity makes the thief: Really, and so what? Crime Science, vol. 1, no. 3, pp. 1-9. https://link.springer.com/article/10.1186/2193-7680-1-3
Samenvatting
This paper describes the work undertaken over many years by the author and colleagues concerning the role of opportunity in crime. The work began in the early 1970s in the Home Office Research Unit, the British government’s criminological research department. The work supported a preventive approach – situational crime prevention – that was highly contentious in the criminology of the day because it sought to reduce opportunities for crime, rather than to modify offender propensities. Critics claimed that situational crime prevention would displace rather than reduce crime because they assumed that opportunity merely determines the time and place of crime, but does not cause it. This paper describes the difficulties in establishing that opportunity is cause of crime and why this took so long. It reviews the research that was undertaken to this end, and it summarizes the benefits for criminology and crime policy of accepting that opportunity does cause crime. On the basis of the available knowledge it is possible to make the following claims for the role of opportunity in crime, as follows:
1. Criminally-disposed people will commit more crimes if they encounter more criminal opportunities.
2. Regularly encountering such opportunities can lead these people to seek even more opportunities.
3. At the point of deciding to commit a crime, opportunity plays a more important role that dispositions.
4. The existence of easy opportunities for crime enables some people to lead a life of crime.
5. People without pre-existing dispositions can be drawn into criminal behaviour by a proliferation of criminal opportunities, and generally law-abiding people can be drawn into committing specific forms of crime if they regularly encounter easy opportunities for these crimes, especially in their occupations.
6. The more opportunities for crime that exist, the more crime there will be.
7. Reducing opportunities for specific forms of crime will reduce the overall amount of crime.
Afsluitend
Volgens sceptici binnen de criminologie is de gelegenheidstheorie een ´open deur theorie´. En inderdaad, de theorie blinkt uit in begrijpelijkheid, validiteit en in de praktische toepassingssfeer. Ook binnen het ministerie van Justitie & Veiligheid krijg ik deze wat sceptische opmerkingen te horen wanneer ik presentaties geef over de effectiviteit van allerlei gelegenheid beperkende criminaliteitspreventieve maatregelen. Zo simpel kan het toch niet zijn is een veel gehoorde opmerking. Ja zo simpel is het vaak is mijn antwoord. Sterker: het inperken van de gelegenheidsstructuur via situationeel criminaliteitspreventieve maatregelen is de belangrijkste verklaring voor de grote geobserveerde criminaliteitsdaling in veel landen. Maar dat is weer een ander onderwerp waarover binnenkort een nieuwe ´kennisparel´ via de mail verschijnt.
Tot zover maar weer, fijne dag, blijf gezond en positief, en wees aardig voor elkaar in deze COVID-19 periode.
