Inleiding en context
Goede morgen op deze mooie vrijdagochtend 3 juni 2022. Voorlopig mijn laatste werkdag. Ik ga er twee weken tussen uit om de omgeving van Cadiz in Spanje te bezoeken. Een heerlijk vooruitzicht. Dat betekent dat de eerstvolgende ‘’kennisparel’’ op maandag 20 juni in jullie mailbox valt. O ja, deze is voor de jarige koningin aan de overkant van het Kanaal: https://www.youtube.com/watch?v=yqrAPOZxgzU
De bijgesloten ‘’kennisparel’’ geeft een systematisch overzicht omtrent slachtofferschap gedurende de COVID-19 pandemie van werknemers werkzaam binnen de gezondheidszorg. Dat onderwerp heeft de afgelopen jaren zowel beleidsmatig als in de beroepspraktijk veel aandacht gekregen. Agressie en geweld tegen medewerkers met een publieke taak is ingrijpend voor het slachtoffer, familie en collega’s. Bovendien ondermijnt deze vorm van agressie het functioneren van de overheid. Een bijzondere risicogroep vormt het personeel dat in ziekenhuizen, en in het bijzonder op eerste hulpposten werkt. Zij hebben regelmatig te maken met agressief gedrag van (begeleiders van) patiënten op hun spoedeisende hulp.
Vanuit de criminologie en interdisciplinair onderzoek naar deze vormen van slachtofferschap kunnen belangrijke factoren worden onderscheiden die de effectiviteit van preventiebeleid bepalen. Vier deelgebieden komen daarin naar voren. Het gaat daarbij allereerst om de effectiviteit van het beleidsproces in algemene zin. Hoe gaat de gezondheidszorg via procedures en protocollen organisatorisch om met deze vorm van slachtofferschap? Verder staan de effectiviteit van interventies die specifiek zijn gericht op (potentiële) daders, slachtoffers en de werkomgeving centraal. De geïnteresseerde lezer verwijs ik naar deze presentatie over slachtofferschap van werknemers met een publieke taak die ik onlangs gaf: https://www.researchgate.net/publication/359768909_Slachtofferschap_van_werknemers_met_een_publieke_taak_Observaties_en_suggesties
Bron
Chirico, Francesko et al. (May 2022). Workplace violence against healthcare workers during the COVID-19 pandemic: A systematic review. Journal of Health and Social Sciences, vol. 7, no. 1, May, pp. 14-35. https://journalhss.com/wp-content/uploads/Chirico-et-al-14_35.pdf
Samenvatting
Workplace violence (WV) against healthcare workers (HCWs) is a widespread phenomenon, which contributes to increasing occupational stress. The COVID-19 pandemic has exposed the world’s population to intense stress. It is therefore questionable whether there is a correlation between the two phenomena, violence and COVID-19. This systematic review aimed to investigate prevalence and risk factors of WV against HCWs during the COVID-19 pandemic. A systematic review was conducted across PubMed Central/Medline, Cochrane Library, PROSPERO and Epistemonikos databases using predefined search criteria. Only studies containing quantitative and mixed-method research from inception of the pandemic to 22 February 2022 and published in English language were included.
Overall, 61 articles were retrieved, and a total of 15 studies met the full inclusion criteria and were included. Most of the studies reported both physical and psychological (verbal and non-verbal) WV, which was perpetrated by personal (family members, friends, neighbors) and/or professional relationship (bosses, co-workers, patients’ relatives, strangers). The overall prevalence of WV ranged from 18.5% to 84.5%. In many cases, victims of WV during the COVID-19 pandemic included frontline HCWs and staff working in emergency departments. Our findings showed a high prevalence of WV against HCWs during the COVID-19 pandemic. Male gender, younger and less working experience, working in direct contact with patients infected by the virus were the most relevant risk factors of WV, which was mostly perpetrated by caregivers and COVID-19 patients’ family members. Occupational health services, the hospital managements and policymakers should cooperate to address this psychosocial risk factors to protect the mental health of HCWs during the COVID-19 pandemic.
Afsluitend
Uit bijgesloten ´kennisparel´ blijkt dat er grote verschillen bestaan in de blootstelling aan slachtofferschap tussen zorginstellingen personeel. Uit de resultaten blijkt dat verplegend personeel en beveiligingsmedewerkers vaker slachtoffers van in zorginstellingen in vergelijking met ander personeel. Een waarschijnlijke verklaring kan zijn zijn dat verpleegkundigen en beveiligers fungeren als tussenpersonen bij de zorg voor patiënten en de simpelweg meer contact hebben met een agressief publiek. Verpleegkundigen zijn de gezondheidswerkers die het grootste risico lopen om geweld en agressie van patiënten en hun familie of vrienden te ervaren. Het risico op geweld tegen verpleegkundigen is relatief hoog omdat zij de meerderheid van de gezondheidswerkers vormen, het grootste deel van hun tijd besteden aan het verlenen van directe gezondheidszorg aan patiënten en in nauw contact staan met de familieleden van de patiënt.
Het mag niet verwonderlijk zijn dat geweld op de werkplek een belangrijke oorzaak is van ontevredenheid over het werk onder verpleegkundigen en aanzienlijk bijdraagt aan een hoog ziekteverzuim en personeelsverloop, evenals een gecompromitteerde patiëntenzorg. Veel organisaties werken aan het aanpassen van hun richtlijnen, beleid en standpuntbepalingen om een veilige werkomgeving voor zorgverleners te creëren. In Nederland verplicht de Arbo wetgeving daartoe. Het aanbrengen van veranderingen op organisatieniveau is in overeenstemming met de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie, die stelt dat training en interventies verder moeten gaan dan het individuele niveau en organisatiebeleid en veranderingen in de werkomgeving moeten omvatten.
Deze aanbeveling wordt ondersteund door de verschillende onderzoeken die in deze ´kennisparel´ worden beschreven. Die suggereren dat succesvolle interventies gebaseerd zijn op een sterke samenwerking tussen zorgverleners en ziekenhuismanagement. Deze review stelt ook dat onderzoekers, belanghebbenden, beleidsmakers en financieringsinstanties moeten samenwerken om interventies op het gebied van geweld op de werkplek in ontwikkelde en ontwikkelingslanden te implementeren. Een sterke inzet is vereist door menselijke en materiële middelen te investeren om een geweldloze omgeving te creëren waar slachtofferschap van het personeel tot een minimum kan worden gegarandeerd. De verpleegkundigen hebben daar niet alleen wettelijk maar ook vanuit hun dienstverlenende functie recht op.