Inleiding en context
Goede morgen allemaal op deze donderdag 3 november 2022. Vandaag vertrek in naar de Politieacademie in Apeldoorn om daar deel te nemen aan de jaarlijkse conferentie over wetenschap en politie. Op basis van de tot nu toe verzonden ´kennisparels´ kun je wel stellen dat er op het terrein van politie en wetenschap heel wat goede en valide kennis is verschenen: https://www.researchgate.net/publication/359236763_Politiekennisparels_2020-2022_Een_overzicht_van_op_evidentie_gebaseerd_politiewerk
Voordat ik de trein in stap nog snel een ´kennisparel´ de deur uit. Het is eigenlijk een ´dubbele kennisparel´. Uit twee recente onderzoeken van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is naar voren gekomen dat niet of nauwelijks werken en een laag inkomen criminaliteit in hand werkt. Inzetten op werken is daarom van groot belang in de aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. SZW onderzocht de relatie tussen bestaanszekerheid, arbeidsparticipatie en criminaliteit in kwetsbare wijken. Daarnaast zoomde een tweede onderzoek in op rol van werk in de lokale aanpak. Uit de onderzoeken komt naar voren dat inzetten op preventie en voorkomen van criminaliteit een rol moet spelen naast straffen en aanpakken. Het gaat hand-in-hand. Immers, problemen zijn met elkaar verbonden in kwetsbare gebieden en vragen verschillende aanpakken. Naar voren komt dat zonder bestaanszekerheid en werk, in combinatie met andere problemen, mensen eerder de criminaliteit ingaan.
Daarnaast is goede samenwerking op lokaal niveau nodig om succesvol criminaliteit tegen te gaan. Vertrouwen is daarbij van groot belang. Een persoonsgerichte benadering vanuit de professional van de gemeente én intensiever contact met lokale werkgevers voor lokale werkplekken helpt daarbij. Het huidige kabinet heeft geld vrijgemaakt voor gemeenten met wijken waar risico’s groot zijn dat jongeren worden geronseld door (drugs)criminelen. Hierbij staat een intensieve persoonsgerichte aanpak centraal, mede gezien de intimiderende druk van criminelen en tevens verleidingen van het foute geld dat wordt verdiend met drugshandel in buurten.
De onderzoeken van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn gedaan vanuit de preventieve aanpak van ondermijning en in samenhang met de aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. In deze kabinetsbrede aanpak wordt vanuit verschillende invalshoeken gekeken naar en gewerkt aan het terugdringen van crimineel gedrag. Ook uit deze twee onderzoeken gericht op de relatie tussen werk en criminaliteit blijkt dat inzet vanuit de gehele overheid, werkgevers en onderwijs nodig is. Het kabinet heeft daarom eerder dit jaar aangekondigd om met het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid te investeren in 20 kwetsbare gebieden in Nederland om gezamenlijk het toekomstperspectief van bewoners te verbeteren. SZW gaat de opgehaalde inzichten uit de onderzoeken bespreken met deze gemeenten om de lokale aanpak gezamenlijk te versterken.
Bron
Swart, Lisette, Maaike Zoutenbier, Vera de Berk & Michiel Blom (oktober 2022). Ondermijnende criminaliteit in kwetsbare wijken: In relatie tot arbeidsparticipatie en bestaanszekerheid. Utrecht: Significant/APE, 68 pp. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2022/11/01/bestaanszekerheid-en-arbeidsparticipatie-in-relatie-tot-ondermijnende-criminaliteit-in-kwetsbare-wijken
Samenvatting
Dit rapport beschrijft de relatie tussen betrokkenheid bij (ondermijnende) criminaliteit enerzijds en arbeidsparticipatie en (tevredenheid met) bestaanszekerheid anderzijds. Het niet hebben van betaald werk en het hebben van een laag inkomen dragen, in combinatie met andere factoren, bij aan de kans om betrokken te raken bij (ondermijnende) criminaliteit in kwetsbare wijken.
Bron
Kuin, Marije, Gianni van den Braak, Luna van Dijk & Bob van Waveren (oktober 2022). Rol van werk in lokale aanpak van ondermijning: Hoe werkt het? Amsterdam: Regioplan, 36 pp. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2022/11/01/de-rol-van-werk-in-de-lokale-aanpak-van-ondermijning
Samenvatting
Gemeenten kunnen werk beter inzetten om ondermijnende criminaliteit preventief tegen te gaan als binnen de gemeente er beter samen en outreachend wordt gewerkt, vaak op het gebied van werk en inkomen, en daarbij ook meer verbinding gezocht wordt met lokale werkgevers. Een aantal gemeenten pakt dit al goed op. Het rapport is opgesteld om te onderzoeken hoe werk als beschermingsfactor tegen ondermijnende criminaliteit door gemeenten beter kan worden ingezet. Het rapport wordt gebruikt om met gemeenten hierover verder het gesprek aan te gaan.
Afsluitend
Beide onderzoeken zijn mede verricht in het kader van de brede preventieve aanpak van zware jeugdcriminaliteit en georganiseerde criminaliteit: https://open.overheid.nl/repository/ronl-e1f2803875d9176744e61d033f39b174849efab5/1/pdf/TK%20Brede%20preventieaanpak%20georganiseerde%20en%20ondermijnende%20jeugdcriminaliteit.pdf In kwetsbare wijken, waar jongeren opgroeien in gezinnen met armoede, schulden en werkloosheid, is de verleiding voor jongeren om snel geld te verdienen groot. Er kunnen vele redenen zijn om de stap naar het criminele circuit te zetten. De een wil snel bijverdienen om te helpen de huur te betalen, de ander wil designerkleding kopen om erbij te horen.
Voor een kwetsbare jongere lijkt een goede, stabiele toekomst soms buiten bereik te liggen, terwijl de verleiding tot het maken van een misstap op de loer ligt. Intimidatie, groepsdruk en angst, maar ook het gebrek aan goede voorbeelden en gerichte hulp, maken het voor jongeren die eenmaal de fout zijn ingegaan moeilijk om weer andere keuzes te maken. De kans is dan groot dat zij na die eerste misstap in de fout blíjven gaan. Dit zien we ook terug in de recidivecijfers onder jongeren. Die zijn weliswaar stabiel, maar ook hoog. Juist in de wijken waar de meeste kwetsbare jongeren wonen, neemt de concentratie van criminaliteit zorgwekkend toe en het veiligheidsgevoel voor andere bewoners in de wijk af.
Hopelijk dat de twee bijgesloten ´kennisparels´ bijdragen om die kwetsbare jongeren betere kansen te bieden op de arbeidsmarkt. De omstandigheden om een baan te vinden zijn momenteel gunstig. Het is nu zaak om deze ´hard to reach groups´ daadwerkelijk kansen te bieden om hier gebruik van te maken.
Ten slotte, enige nuance is op zijn plaats. De jeugdcriminaliteit laten al jaren een dalende trend zien: https://www.researchgate.net/publication/314484605_Inleiding Ook is er sprake van een significante daling van het aantal verdachten in Nederland. Tussen 2006 en 2021 naam het aantal verdachten in de leeftijdscategorie 12-17 jaar af met maar liefst 72 procent en in de leeftijdscategorie 18-24 jaar met 57 procent:
