Inleiding en context

Goede morgen allemaal op deze maandag 24 juli 2023. De laatste week van de maand juli is aangebroken. Ik begin de week met een bijbehorend liedje bij de ´kennisparel´ van vandaag: https://www.youtube.com/watch?v=GjOnQU1N_zQ Lekker hoor. Maar nu naar de ´kennisparel´ van vandaag. Die geeft een prima systematisch overzicht over de effectiviteit van de behandelmethode Functional Family Therapy (FFT) Dat is een kortdurende gezinsgerichte behandelmethode voor jongeren met gedrags- en emotie regulatieproblemen. FFT is ontwikkeld om de onderlinge sfeer en communicatie te verbeteren en de negatieve en disfunctionele patronen te doorbreken. FFT bestaat al zo’n 50 jaar en is in allerlei landen en culturen onderzocht. Ik stuur trouwens de samenvatting want het originele document is maar liefst 13 MB groot.

FFT is een systeembehandeling, wat wil zeggen dat er niet alleen gekeken wordt naar de jongere zelf, maar ook naar de mensen die veel met de jongere omgaan. FFT richt zich op het verbeteren van het functioneren van het gezin (verbeteren onderlinge communicatie, de opvoedvaardigheden van de opvoeders en het vergroten van het probleemoplossend vermogen van het gezin) en het verbeteren van het gedrag van de jongere waardoor de kans op herhaling van het problematische gedrag vermindert.

FFT is bedoeld voor gezinnen, waarvan een jongere problematisch gedrag vertoont. Het kan gaan om jongeren die uitvallen op school (of dreigen uit te vallen), gebruik maken van verbale en/ of fysieke agressie, of andere zorgelijke ontwikkelingen laten zien. In sommige gevallen komt een jongere in aanraking met justitie of dreigt dit te gebeuren. Hun gedrag is in veel gevallen te verklaren vanuit het gegeven dat het gezin is vastgelopen in patronen en gewoonten waardoor problemen niet opgelost raken en de jongere klem komt te zitten en/of verkeerde keuzes maakt. De jongere binnen de FFT-behandeling is tussen de 12 tot 18 jaar.

De behandeling heeft drie uitgangsprincipes:

1. het is de taak van de therapeut om het gezin zoals het is te accepteren en te motiveren voor hulp en nieuwe hoop te bieden, op een effectieve en snelle manier;
2. de problemen die de jongere laat zien of ervaart, kunnen alleen begrepen worden in de context van het gezin en het systeem rondom het gezin;
3. verandering kan alleen bereikt worden als de therapeut en de familie samen een relatie aangaan en van elkaar leren.

Wat is de effectiviteit van deze behandelmethode? Bijgesloten ´kennisparel´ geeft daar een (verrassend) antwoord op: Uit deze systematische review blijkt dat FFT geen consistente voordelen of nadelen oplevert. Hoewel FFT op de markt is gebracht als een ‘wetenschappelijk bewezen’, effectieve en evidence-based praktijk, moeten beleidsmakers en praktijkmensen zich ervan bewust zijn dat de claim van het bewijs voor FFT erg laag is. De richting van de resultaten is inconsistent binnen en tussen onderzoeken en er is geen empirische ondersteuning voor beweringen dat FFT consequent effectiever is dan andere behandelingen. Informatie over de kosteneffectiviteit van FFT lijkt te zijn gebaseerd op te hoge schattingen van de effecten van behandeling. Daarom zijn beweringen over de kosteneffectiviteit van FFT niet overtuigend. Een keiharde conclusie. Op naar de ´kennisparel´.

Bron

Littell, Julia H., Therese D. Pigott, Karianne H. Nilsen, Jennifer Roberts & Travis K. Labrum (July 2023). Functional Family Therapy for families of youth (age 11–18) with behaviour problems: A systematic review and meta-analysis. Campbell Systematic Reviews, vol. 19, no. 3, September, pp. 1-93. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/cl2.1324

Samenvatting

Functional Family Therapy (FFT) is a family-based intervention for youth with behaviour problems. It is often described as an evidence-based programme with consistent, positive effects. This systematic review finds that FFT does not produce consistent benefits or harms. The positive or negative direction of results is inconsistent within and across studies.

FFT is a prominent, short-term treatment for families of youth with behaviour problems that has been implemented in 45 states in the USA and in nine other high-income countries. Proponents claim that FFT is consistently more effective than treatment as usual (TAU) and other treatments in improving outcomes for youth and families.

This review assessed the effectiveness of FFT in reducing recidivism, out-of-home placements, youth behaviour problems, delinquency, and substance use; and improving peer relations, self-esteem, school outcomes, parent functioning, and family functioning.

The review included rigorous evaluations of the impacts of FFT, including: randomised controlled trials and non-randomised studies that used parallel cohorts and statistical controls for between-group differences at baseline. Eligible studies involved families of young people aged 11-18 with behaviour problems, such as criminal offenses, delinquency, anti-social behaviour, and substance abuse. Twenty studies met the review’s eligibility criteria, but only 15 provided valid data for meta-analysis. All included studies had high risks of bias on at least one indicator. Half of the studies had high risks of bias on at least four indicators, and most (75%) had incomplete reporting of outcomes and endpoints.

The review found that FFT is not consistently more or less effective than the other treatments to which it has been compared, including various forms of TAU and individual, family, and group therapies. There is insufficient evidence to draw conclusions about the effects of FFT compared with no treatment. The direction of FFT effects is mixed, sometimes positive, sometimes negative. Confidence intervals show that almost all pooled estimates of effects of FFT are not statistically different from zero. Prediction intervals indicate that future evaluations of FFT are likely to show a wide range of negative and positive effects.

The best available evaluations of FFT are small controlled trials and quasi-experiments with incomplete reporting of outcomes and some high risks of bias. Future studies should have prospectively registered protocols, use larger samples and more rigorous research methods, and provide full reporting on all outcomes and end points.

Incomplete reporting of results of primary studies may have inflated overall estimates of positive effects of FFT. Although FFT has been marketed as a ‘scientifically proven’, effective, evidence-based practice, policymakers and practitioners should be aware that the certainty of the evidence for FFT is very low. The direction of results is inconsistent within and across studies, and there is no empirical support for claims that FFT is consistently more effective than other treatments. Information on the cost-effectiveness of FFT appears to be based on inflated estimates of the effects of treatment. Therefore, claims about the cost-effectiveness of FFT are not convincing.

Afsluitend

In Nederland wordt FFT als effectief aangeprezen: https://www.deviersprong.nl/behandelingen/overzicht-systeembehandelingen/fft-functional-family-therapy/ Op basis van de bijgesloten ´kennisparel´ kan daar een vraagteken bij geplaatst worden. Het blijkt maar weer opnieuw wat het belang is van onafhankelijk onderzoek en vooral van systematische overzichten om te bepalen of iets werkt of niet werkt. Naar mijn mening moeten de resultaten van deze ´kennisparel´ serieus worden bekeken door zowel subsidieverstrekkers als uitvoerende instanties. Dan is er daadwerkelijk sprake van een op evidentie gevoerd beleid.