Inleiding en context

Goede morgen beste mensen, het is vandaag dinsdag 5 december 2023. Vandaag als ´kennisparel´ een gisteren verschenen analyse van het Centraal Bureau voor de Statistiek naar onderscheidende kenmerken van jonge drugsverdachten in Nederland in de leeftijd van 10 tot en met 23 jaar. Wat zijn de meest onderscheidende kenmerken van jonge drugsverdachten? Deze vraag staat in bijgesloten ´kennisparel´ centraal. Maar eerst een toepasselijk liedje: https://www.youtube.com/watch?v=LMeYLhwLwz4

Er is op dit moment politiek en bestuurlijk veel aandacht voor jongeren in de (drugs)criminaliteit. Een nieuw langdurig programma, Preventie met Gezag, geeft een dertig tal gemeenten financiële middelen om criminaliteit onder jongeren aan te pakken. Hierbij ligt een focus op het verminderen van de risicofactoren en het vermeerderen van de beschermende factoren om niet in de (drugs)criminaliteit te komen. Een bredere focus op risico- en beschermende factoren blijkt effectief om criminaliteit terug te dringen: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2023/07/07/tk-brede-preventieaanpak-georganiseerde-en-ondermijnende-jeugdcriminaliteit

In hoeverre speelt bijvoorbeeld het hebben van een crimineel verleden een rol, of de sociale context waarin men is opgegroeid, of de sociaaleconomische positie waarin men verkeert? En in hoeverre verschillen deze kenmerken tussen first offenders (voor het eerst drugsverdacht) en recidivisten (vaker drugsverdacht), en tussen minderjarige en meerjarige jongeren? Om te identificeren welke kenmerken het belangrijkst zijn is gebruik gemaakt van subgroup-discovery, een analysetechniek die gebruik maakt van datamining. Het is van belang dat instanties die met (drugs)criminaliteit onder jongeren geconfronteerd worden, zoals gemeenten, inzicht krijgen in factoren die hieraan bijdragen. De laatste jaren is ook flink wat onderzoek verschenen naar criminaliteit onder jongeren en jong volwassenen: https://www.researchgate.net/publication/375775160_Jeugdcriminaliteit_kennisparels_2020-2023_Een_overzicht_van_een_op_evidentie_gebaseerde_aanpak/stats Maar nu naar de inhoud van de ´kennisparel´ van vandaag.

Bron

Driessen, Zoë & Dion Koerntjes (december 2023). Onderscheidende kenmerken van jonge drugsverdachten. CBS Statistische Trends, 4 december, 24 pp. https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2023/onderscheidende-kenmerken-van-jonge-drugsverdachten?onepage=true

Samenvatting

Op basis van registerdata van alle 2,9 miljoen jongeren in Nederland en daarbinnen van drugsverdachte jongeren kan geschat worden wat de meest onderscheidende kenmerken zijn van jonge drugsverdachten. Door middel van een zogenoemde subgroup discovery analyse zijn meer dan 125kenmerken van jongeren getoetst en gerangschikt. Het gaat dan om kenmerken die te maken hebben met de sociaaleconomische status(bijvoorbeeld opleiding, inkomen), sociale context (bijvoorbeeld gezins- en familierelaties, vriendenkring), fysieke context (bijvoorbeeld de woonbuurt), life-events (bijvoorbeeld ontslag, scheiding) en crimineel verleden (bijvoorbeeld eerdere verdenkingen van misdrijven). Centraal staan de volgende onderzoeksvragen:

• Wat zijn de belangrijkste kenmerken van jonge drugsverdachten?
• Wat zijn de verschillen in belangrijkste kenmerken tussen first offenders en recidiverende jonge drugsverdachten?
• Wat zijn de verschillen in belangrijkste kenmerken tussen meerderjarige en minderjarige jonge drugsverdachten?
• Wat zijn de belangrijkste eerdere verdenkingen van jongeren die zijn verdacht van een drugsdelict?

De twee belangrijkste kenmerken waarop drugsverdachte jongeren in de leeftijd van 10 tot en met 23 jaar zich onderscheiden van alle jongeren van dezelfde leeftijd zijn het hebben van jeugdreclassering en vooral eerdere detentie. Ook financiële kenmerken zoals schulden, geen inkomen hebben en wanbetaling van de zorgverzekering spelen een rol. Bij first offenders komen kenmerken die te maken hebben met criminaliteit in het sociale netwerk van de jongere relatief vaak voor in de top tien van onderscheidende kenmerken. Bij recidivisten spelen kenmerken die te maken hebben met een slechte economische positie een belangrijke rol.

Ook bij minderjarige drugsverdachten valt op dat criminaliteit in het eigen netwerk een belangrijke risicofactor is. Bij meerderjarige drugsverdachten zijn kenmerken die te maken hebben met een slechte economische positie belangrijke risicofactoren. De resultaten van dit onderzoek komen grotendeels overeen met de bevindingen in de literatuur over dit onderwerp. Alleen kenmerken die te maken hebben met de fysieke (woon)omgeving zoals criminaliteit in de buurt komen in dit onderzoek anders dan in de literatuur niet prominent naar voren. Kenmerken van de persoon zelf en diens sociale netwerk lijken veel belangrijker.

De auteurs doe een aantal aanbevelingen voor vervolgonderzoek, te weten:

• Op de eerste plaats is het aan te raden om in toekomstig onderzoek naar risicofactoren bij jonge drugsverdachten in elk geval de kenmerken eerdere verdenkingen, jeugdreclassering en schulden mee te nemen. Deze werden in alle onderzochte groepen teruggevonden.
• Op de tweede plaats is het van belang om onderzoek te doen naar causaliteit: in dit onderzoek heeft geen analyse plaatsgevonden waarmee eventuele oorzakelijke relaties tussen een kenmerk en een drugsverdenking kunnen worden aangetoond.
• Op de derde plaats is het aan te bevelen om naar combinaties van kenmerken (zoals het hebben van schulden én jeugdreclassering) te gaan kijken. Over het algemeen geldt dat een combinatie van risicofactoren de kans op het plegen van georganiseerde criminaliteit verhoogt, waarbij geldt dat hoe meer risicofactoren er zijn, hoe groter de kans is om betrokken te raken bij criminaliteit.
• Op de vierde plaats is het aan te raden om te onderzoeken waarom bepaalde (riskant geachte) kenmerken niet leiden tot het plegen van drugsdelicten.
• En op de vijfde plaats, ten slotte, zouden in vervolgonderzoek meer gegevensbronnen gecombineerd kunnen worden. Dit onderzoek is uitsluitend gebaseerd op data over (geregistreerde) verdachten van de politie. Het zou een meerwaarde kunnen zijn om de verdenkingen van andere handhavingsdiensten zoals de Koninklijke Marechaussee en de Douane, die nu ontbreken, evenals niet geregistreerde verdenkingen, toe te voegen. Het bij het onderzoek betrekken van andere bronnen zou ook eventuele vertekening in historische data van de politie, ontstaan door eventuele intensievere controles in bepaalde wijken, kunnen wegnemen.

Afsluitend

In dit onderzoek zijn de gegevens gebruikt van alle 2,9 miljoen jongeren van 10 tot en met 23 jaar die staan ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP) op 1 januari 2020. Voor deze jongeren is op basis van de Basisvoorziening Handhaving (BVH) van de politie gekeken of een jongere een drugsverdenking had in 2020, het meest recente peiljaar waarvoor alle benodigde data beschikbaar zijn. In de BVH zijn 4.480 jongeren van 10 tot en met 23 jaar met een drugsverdenking gevonden. De bovengrens van 23 jaar is gekozen omdat het jeugdstrafrecht geldt voor jongeren van 12 tot en met 23 jaar. Hoewel het jeugdstrafrecht dus pas geldt vanaf 12 jaar kunnen ook jongeren onder de 12 jaar aangehouden of verhoord worden en daarmee als verdachte geregistreerd worden. Aangezien er vanuit de gemeenten een specifieke wens was om een zo groot mogelijke groep jongeren in de analyses te betrekken en er ook voor de 10- en 11-jarigen voldoende registraties beschikbaar waren, zijn ook deze leeftijdsgroepen in het onderzoek meegenomen.

Wat direct opvalt is dat het totaal aantal verdachte jongeren van een drugsdelict tussen de 10 tot en met 23 jaar in 2020 4.480 bedraagt. Op een totaal van 2,9 miljoen jongeren gaat het dan om 0,0015 procent van die populatie. Uitgedrukt per 100.000 van de populatie (2,9 miljoen) zijn dat 150 verdachten. Dat blijkt dus een relatief zeer beperkte groep van verdachten te zijn. De vraag dringt zich dan op of de omvangrijke politieke en bestuurlijke aandacht voor deze groep niet te vergelijken is met het spreekwoordelijke schieten met een kanon op en mug. Trouwens met de jeugdcriminaliteit in het algemeen gaat het sowieso prima: https://www.researchgate.net/publication/314371520_PowerPoint_presentatie_Jeugdcriminaliteit_in_Nederland_de_stand-van-zaken_in_2023