Inleiding

Beste mensen, het is vandaag woensdag 16 oktober 2024. Ik begin met een favoriet oud nummer uit 1966: https://www.youtube.com/watch?v=3bKG0p6Tv9Q Prachtig drumwerk. En vandaag ook een prachtige ´kennisparel´, gisteren verscheen: Georganiseerde drugscriminaliteit in beeld: Fenomeenbeeld drugs 2024. De auteurs, werkzaam bij de politie, Eenheid Landelijke Opsporing en Interventies & Eenheid Landelijke Expertise en Operaties hebben een prima fenomeenbeeld drugs afgeleverd. Op 28 april 2022 stuurde ik trouwens de voorloper van het fenomeenbeeld van vandaag: https://prohic.nl/2022/04/28/390-28-april-2022-de-narcostand-van-nederland-fenomeenbeeld-drugs-2021/

Wat blijkt in 2024?  Nederland blijft cruciaal knooppunt binnen mondiale drugsmarkt. De politie heeft de afgelopen jaren de drugscrimineel steeds harder kunnen raken in zijn verdienmodel. Door middel van data gedreven opsporing, internationale samenwerking, bronbestrijding en systeemaanpak pakt de politie de drugscriminaliteit onverminderd aan. Desondanks blijft Nederland een belangrijk knooppunt binnen de mondiale drugsmarkt. Allerlei soorten drugs (polydrugs) worden hier ingevoerd, doorgevoerd, uitgevoerd en geproduceerd, en internationaal opererende criminele netwerken maken daar gebruik van. Dit staat in het Fenomeenbeeld drugs 2024 ‘Georganiseerde drugscriminaliteit in beeld’. Dit rapport belicht de omvang, aard en ontwikkelingen van de Nederlandse drugsmarkt over de afgelopen vier jaar.

In het Fenomeenbeeld drugs 2021 van de politie schreven onderzoekers al dat de mondiaal vertakte illegale drugsindustrie in knooppunt Nederland een omvangrijk en complex criminaliteitsvraagstuk is en een maatschappelijk en economisch fenomeen vormt. De uitdagingen voor de politie zijn ongewijzigd groot. ‘Criminelen zullen na interventies altijd weer zoeken naar nieuwe mogelijkheden om hun business voort te zetten. Polydrugshandel is van groothandel tot detailhandel veelal de norm en ook polydrugsproductie komt voor.

Personen die geen onderdeel zijn van de drugsnetwerken zelf, verrichten allerlei criminele hand- en spandiensten en maken deze georganiseerde misdaad mogelijk. Deze personen kunnen hier goed aan verdienen. Denk aan professionele (groepen van) criminele faciliteerders, zoals corruptiebrokers, ondergrondse bankiers, logistiek dienstverleners en ketelbouwers. Maar er zijn ook individuele faciliteerders, zoals verhuurders van woningen of loodsen ten behoeve van opslag en productie, afvaldumpers, hennepknippers, enzovoort.

Bron

Vermeulen, Irma, Jessica van Mantgem, Tirza Chessa & Peter Jansen (oktober 2024). Georganiseerde drugscriminaliteit in beeld: Fenomeenbeeld drugs 2024. Driebergen: Politie, Eenheid Landelijke Opsporing en Interventies & Eenheid Landelijke Expertise en Operaties, 172 pp. https://www.politie.nl/nieuws/2024/oktober/15/00-nederland-blijft-cruciaal-knooppunt-binnen-mondiale-drugsmarkt.html

Samenvatting

Het Fenomeenbeeld drugs 2024 richt zich op de omvang, aard en ontwikkelingen van de georganiseerde drugscriminaliteit in (relatie tot) Nederland in de periode 2020 tot en met 2023, aangevuld met kwalitatieve data uit de eerste helft van 2024. De productie en/of handel van drugs staan centraal. Het gaat om de drugs cannabis (hennep en hasj), cocaïne, synthetische drugs (inclusief precursoren, chemicaliën, NPS en illegale medicijnen), heroïne en lachgas. Extra aandacht is besteed aan de transnationale aard van de georganiseerde drugscriminaliteit, en jonge verdachten en doorgroeiers binnen de georganiseerde drugscriminaliteit. Eeen aantal kernbevindingen uit het rapport:

• Binnen de mondiale drugsmarkt kunnen vraag en aanbod niet los van elkaar worden gezien. Zonder gebruikersmarkten geen aanbod en het aanbod creëert ook weer (nieuwe) afzet.
• Nederland blijft een belangrijke hub binnen de mondiale drugsmarkt waar drugs worden ingevoerd, doorgevoerd, uitgevoerd en geproduceerd. Internationaal opererende criminele netwerken maken hier gebruik van.
• De georganiseerde drugscriminaliteit is niet alleen een criminaliteitsfenomeen maar ook een maatschappelijk en economisch fenomeen. Er worden allerlei criminele hand en spandiensten verricht door personen die geen onderdeel zijn van de drugsnetwerken zelf, maar die de georganiseerde drugscriminaliteit wel mogelijk maken. Deze personen kunnen hier ook goed aan verdienen. Voorbeelden van deze diensten zijn het verhuren van woningen en loodsen ten behoeve van de opslag en/of productie van drugs en het op naam zetten van auto’s en bedrijven door katvangers. Corruptieve handelingen vormen de uitwassen.
• Nederlanders in de georganiseerde drugscriminaliteit zijn hoofdzakelijk in en vanuit Nederland werkzaam. Wel zijn zij in het buitenland actief om invoer naar Europa en productie te realiseren. In de tussenhandel en detailhandel in andere landen zijn Nederlanders niet of nauwelijks betrokken.
• De Nederlandse drugsmarkt is onverminderd groot. Nieuwe varianten zijn met een opmars bezig, waaronder ketamine, synthetische cathinonen en THC-varianten.
• Polydrugshandel is van groothandel tot detailhandel veelal de norm en ook polydrugsproductie komt voor. Er wordt niet alleen gehandeld in verschillende soorten drugs. Andere lucratieve handel – waaronder de handel in illegale medicijnen, illegale sigaretten en vuurwapens – wordt ook opgepakt als de kans zich voordoet.
• Drugsnetwerken zijn met elkaar verweven. Iedereen lijkt met iedereen verbonden, iedereen kan met iedereen samenwerken zowel op nationaal als internationaal niveau. Niemand is onmisbaar. Criminele samenwerking is ook praktisch van aard. Meerdere netwerken maken bijvoorbeeld gebruik van dezelfde facilitators, waaronder corruptiebrokers, ondergrondse bankiers en ketelbouwers, en van dezelfde productielocaties en/ of dezelfde opslaglocaties.
• Binnen de transnationale georganiseerde drugscriminaliteit lijken communicatietools een noodzaak, maar voor belangrijke zaken genieten face-to-face-ontmoetingen de voorkeur. Nederlanders spreken fysiek af in eigen land en ook buitenlanders reizen naar Nederland om hier zaken te doen. Nederlanders gaan op hun beurt naar het buitenland om daar hun contacten te spreken.
• Het aantal jonge verdachten van criminaliteit is in Nederland de afgelopen tien jaar bijna gehalveerd. Ook het aantal jongeren dat verdacht wordt van drugscriminaliteit is de afgelopen tien jaar gedaald, zij het iets minder hard. Het aandeel jongeren onder de uithalers is de afgelopen jaren wel toegenomen.
• Binnen de jeugdcriminaliteit komt drugscriminaliteit ten opzichte van andere typen misdrijven relatief weinig voor. Wel geldt voor de jongeren die worden verdacht van drugs gerelateerde criminaliteit, dat zij vaak al andere strafbare feiten hebben gepleegd. Daarnaast zijn het relatief vaak veelplegers. Zij zijn meer dan andere jonge verdachten betrokken bij geweldsdelicten of vermogensmisdrijven met geweld.
• Er is een wisselwerking tussen illegale en legale (drugs)markten. Criminelen spelen hierbij in op veranderende wet- en regelgeving. Zo leidt legalisering van drugs in het ene land, tot illegale handel ervan naar het andere land. Denk aan de import van hennep uit Noord-Amerika en de uitvoer van nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) naar het buitenland. Om (inter)nationale regulering van grondstoffen voor synthetische drugsproductie te omzeilen, komen er steeds nieuwe stoffen op de markt waar drugs mee kunnen worden geproduceerd.

Afsluitend

Het fenomeenbeeld drugs 2024 ‘Drugscriminaliteit in beeld’ is een product van Team Onderzoek van de eenheid Landelijke Expertise & Operaties en de eenheid Landelijke Opsporing & Interventies. Het is onderdeel van een reeks fenomeenonderzoeken naar de verschillende landelijke geprioriteerde veiligheidsthema’s van de politie, waaronder excessief geweld, online fraude en milieucriminaliteit. Deze fenomeenonderzoeken helpen de politie bij het maken van strategische keuzes. Bekijk alle fenomeenbeelden op: https://www.politie.nl/informatie/publicaties-over-georganiseerde-criminaliteit.html Er is een prima fenomeenbeeld van de drugssituatie in Nederland afgeleverd. En dat beeld is van belang voor de vele partijen die zich met de aanpak van drugs en de daaraan gekoppelde georganiseerde misdaad bezig houden. Een mooi voorbeeld van ´kennis voor beleid en praktijk´.