Inleiding en context
Maandagochtend 30 november 2020, een wat verlate ´kennisparel´ omdat ik gisteren geen tijd had om deze alvast klaar te zetten voor verzending. Vandaag een ´kennisparel´ over de kwetsbaarheid van jongeren voor cybercriminaliteit en de preventie daarvan. Wat is eigenlijk cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit? En welke trends en ontwikkelingen zien we in de politie Eenheid Den Haag? Het gaat bij cybercrime om “new crime, new tools” zoals bijvoorbeeld een DDoS-aanval, ransomware, het inbreken in een account of computervredebreuk. Gedigitaliseerde criminaliteit gaat over “oldschool criminaliteit” die wordt gepleegd met nieuwe digitale middelen, bijvoorbeeld de markplaatsoplichting en of de vriend -in-nood- fraudes. In de eerste helft van 2020 hebben cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit veel (sociale) media-aandacht gekregen. Er zijn diverse berichten en cijfers gepubliceerd over de sterke toename van onlinecriminaliteit tijdens en na de ‘intelligente lockdown’ in verband met de coronacrisis.
Vaak gaat het om gedigitaliseerde vormen van criminaliteit. Als wordt uitgegaan van het aantal meldingen en aangiften bij de politie dan gaat het in Nederland en in de Eenheid Den Haag hoofdzakelijk om een toename van fraude bij ‘online aan-en verkoop’ bijvoorbeeld op Marktplaatsen ‘vriend-in-noodfraude’ via WhatsApp. Bij vriend-in-noodfraude, ook wel WhatsAppfraude genoemd, doet de oplichter zich voor als een vriend of familielid. In de meeste gevallen wordt een onbekend nummer gebruikt en komt de oplichter me het verhaal dat de vriend of het familielid een nieuw mobielnummer heeft. Met een overtuigende smoes wordt vervolgen om geld gevraagd. De politie ziet ook dat mensen gebeld worden door een zogenaamde bankmedewerker die adviseren om geld over te maken naar een zogenaamde ‘veilige rekening’. Meestal krijgt het slachtoffer de schade niet vergoed bij bovengenoemde vormen van digitale fraude.
Cybercrime is inmiddels een normaal verschijnsel geworden, zie voor een recent overzicht: https://www.wodc.nl/onderzoeksdatabase/2921a-aard-en-omvang-cyber-en-gedigitaliseerde-criminaliteit.aspx De kennis over het verschijnsel, de daders en slachtoffers neemt dus toe. En dat is noodzakelijk om de juiste preventieve en repressieve interventies en maatregelen toe te passen. Wat opvalt is dat vooral onder jongeren het slachtofferschap en daderschap omvangrijk is. Ook hier is sprake van een scheve verdeling en van probleemconcentratie. Dan is uiteraard de vraag: wat kunnen we doen om er voor te zorgen dat minder jongeren dader en slachtoffer worden, en weten we ook wat werkt? Dat laatste weten we eigenlijk nog maar mondjesmaat. Ook veel gemeenten worstelen met de vraag: wat kunnen wij doen? Het antwoord is doe meer aan preventie en richt je op specifieke doelgroepen zoals de jeugd. In de praktijk zien we steeds vaker dat deze beschikbare kennis wordt vertaald in concrete aanpakken en interventies. De bijgesloten ´kennisparel´ is een mooi voorbeeld wat er gebeurd in de politie eenheid Den Haag.
Bron
Hesseling, René (Eindredactie) (November 2020). Factsheet jeugdcriminaliteit en preventie in de digitale wereld. Den Haag: Politie Eenheid Den Haag / Regionaal Samenwerkingsverband Integrale Veiligheid. 11 pp. https://rsiv.nl/kennisbank/cybercrime/cyberenjeugd-1/
Samenvatting
Op 12 maart 2020 kwam de eerste ‘cyberdriehoek’ in Nederland bij elkaar en waarbij werd gesproken over openbare orde, veiligheid, criminaliteit in relatie tot de ‘digitale- en fysieke wereld’. Wij bevinden ons in een digitale wereld die tevens gepaard gaat met nieuwe – digitale – veiligheidsvraagstukken. Zo heeft de coronacrisis als versneller gewerkt bij de verdere digitalisering van het normale leven. We werken vaker ‘online’ vanuit huis, online vergaderen wordt waarschijnlijk een vast onderdeel van ons werk en winkelen en eten bestellen doen we vaker via het internet. Het zijn ontwikkelingen die weer meer mogelijkheden bieden voor allerlei vormen van criminaliteit met een digitale component. Er is een duidelijke rol waarneembaar van het gebruik van digitale middelen en sociale media bij verstoring van de openbare orde.
Tijdens de eerste cyberdriehoek werd gesproken over de kwetsbaarheid van jongeren voor cybercriminaliteit. Zo zijn bijvoorbeeld verdachten en slachtoffers van sextortion meestal minderjarig. Jongeren zijn betrokken bij DDoS-aanvallen, digitale oplichting, cyberpesten of worden gebruikt als money mule om het geld uit illegale digitale activiteiten wit te wassen. Van belang is om een breder bewustzijn rond digitale en fysieke veiligheid te creëren, voornamelijk bij jongeren. Op vrijdag 25 september 2020 vond het webinar ‘Jeugdcriminaliteit en preventie in de digitale wereld’ plaats voor alle partners in de Eenheid Den Haag maar ook geïnteresseerden daarbuiten. Het webinar werd georganiseerd door het Regionaal Samenwerkingsverband Integrale Veiligheid (RSIV), het cybercrimeteam van de Politie Eenheid Den Haag en het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid. De aandacht voor preventie onder jongeren stond hierbij centraal: https://www.youtube.com/watch?v=1BSIobpCz6U&feature=youtu.be Bijgesloten factsheet en interventieoverzicht werd als achtergrondmateriaal gebruikt.
Afsluitend
De bijgesloten ´kennisparel´ sluit mooi aan bij nummer 110 die ik eerder verstuurde: Cyber-Dependent Crimes: An Interdisciplinary Review / Research agenda the human factor in cybercrime and cybersecurity. Het is te hopen dat deze recente kennisbronnen bijdragen aan meer concrete aanpakken van het fenomeen. Het gaat dan om zowel landelijke als gemeentelijke aanpakken. Het blijkt dat er sprake is van een gebrek aan goede evaluatiestudies om uitspraken te kunnen doen wat wel en niet werkt bij de aanpak van kwetsbaarheid van jongeren voor cybercriminaliteit. Het blijft dus noodzakelijk om ook op dit terrein te evalueren wat wel en niet werkt.
Tot zover maar weer, blijf gezond, optimistisch en wees vooral aardig voor elkaar. Alleen zo gaan we echt solidair met elkaar om. Tot de volgende ´kennisparel´ die over een paar dagen in jullie mailbox valt.
