Inleiding en context

Ik wens iedereen een fijne vrijdag 5 november 2021 toe. Alweer de laatste werkdag van de week, en om het grijze weer iets te compenseren deze warme hit: https://www.youtube.com/watch?v=K13hH0pJx5s Vanochtend als ´kennisparel´ een prima onderzoek in een buurt in Amsterdam met als doel om daar misdaadcarrières te voorkomen en doorbreken. Binnen het Amsterdamse programma ‘Weerbare mensen, weerbare wijken’ wordt breed ingezet op het terugdringen van de drugshandel in de stad. Een van de onderdelen binnen dit programma is het uitvoeren van een verdiepend onderzoek naar de invloed van bovenlokale criminele netwerken op de jeugdige bewoners in de Wildemanbuurt. Op basis van een netwerkanalyse wordt – in dit rapport – inzichtelijk gemaakt hoe overlast c.q. jeugdcriminaliteit in deze wijk verbonden is met ernstige vormen van criminaliteit.

De analyse geeft naast inzicht in een systeem dat zich bezighoudt met het plegen van strafbare feiten ook handvatten voor het voorkomen en doorbreken van misdaadcarrières. Dit onderzoek is vanwege de samenwerking tussen analisten van de politie Eenheid Amsterdam en onderzoekers van Bureau Beke bijzonder. Naast dit geanonimiseerde onderzoeksrapport is namelijk ook een methodiek uitgeleerd die ook in andere stadsdelen kan worden toegepast én is operationele informatie – in beheer bij de politie – beschikbaar over het netwerk en de personen daarbinnen.

Volledigheidshalve wil ik toch nog een keer vermelden dat het met de ontwikkeling van de jeugdcriminaliteit in Nederland de goede kant op gaat, er is al jarenlang sprake van een significante daling: https://www.researchgate.net/publication/314484605_Inleiding

Bron

Ferwerda, Henk, Nicole Brouwer, Ivo Hölzken & Linda Kroese (december 2021). Misdaadcarrières voorkomen en doorbreken: Van analyse van het netwerk naar aanpak. Arnhem: Bureau Beke, 81 pp.https://bureaubeke.nl/publicaties/misdaadcarrieres-voorkomen-en-doorbreken/

Samenvatting

In een verdiepend onderzoek in een buurt in Amsterdam Nieuw-West legden wij samen met analisten van de Nationale Politie een omvangrijk crimineel netwerk bloot. In deze publicatie wordt geschetst hoe de 156 personen uit het netwerk samenwerken en beïnvloed worden door bovenlokale criminele (drugs)netwerken. Het betreft een netwerk, bestaande uit jongeren, jongvolwassenen en volwassenen, dat door sterke onderlinge relaties hecht en gesloten is. Ook criminele families maken deel uit van het netwerk. Op basis van delictgedrag, leeftijd en pleegplaatsen wordt een onderscheid gemaakt in de volgende categorieën delictplegers: jonge aanwas, rising stars, criminele locals, harde kern en facilitators. De rising stars verdienen in het bijzonder de nodige aandacht. Deze jonge criminelen zijn op weg toe te treden tot de georganiseerde misdaad. De vele ervaringen die er in Amsterdam zijn met integraal werken en kijken, werpen vruchten af maar hebben nog niet voor een fundamentele kentering gezorgd in deze buurt. De netwerkanalyse en het langdurig interveniëren door middel van een systeemaanpak op het gehele netwerk bieden kansen om misdaadcarrières te doorbreken en in het beste geval te voorkomen.

Voor het onderzoek is de volgende probleemstelling geformuleerd: Op welke wijze zijn bovenlokale criminele fluïde netwerken in relatie tot de Wildemanbuurt georganiseerd, met welke vormen van criminaliteit houden ze zich bezig, wat is hun werkwijze, welke invloed hebben ze op de jongeren in de Wildemanbuurt en wat betekent dit voor de preventieve, proactieve en repressieve aanpak? Uit deze probleemstelling zijn de volgende concrete onderzoeksvragen afgeleid:

• Hoe ziet het bovenlokale criminele fluïde netwerk eruit dat invloed heeft op de Wildemanbuurt?
• Welke te onderscheiden categorieën jongeren en ouderen zitten er in het netwerk, wat is hiervan de omvang, wat zijn hun kenmerken en aan welke vormen van criminaliteit maken ze zich schuldig. Bij categorieën gaat het om harde kern, rising stars, criminele locals, jonge aanwas en facilitators.
• Welke clusters zijn er binnen het netwerk te onderscheiden en wat zijn hun kenmerken en criminaliteitspatronen?
• Is er sprake van een rol van criminele families binnen het totale netwerk, en zo ja om hoeveel en welke families gaat het?
• Wat betekent voorgaande voor de aanpak van de harde kern, rising stars, criminele locals, jonge aanwas, facilitators en criminele families?

Uit een analyse van de aanpak komt naar voren dat 37% van de leden van het netwerk ergens in een stadsdeel of de stad onderdeel is van een aanpak en 63% niet. De meeste leden van het netwerk zitten in de Wildemangroepaanpak of zitten in de Top 400 of 600. De huidige analyse geeft veel input om te beoordelen of daar bijstelling of intensivering op zou moeten komen. Er zijn op basis van de analyse en de bespreking van de netwerkanalyse met professionals veel kansen maar er is ook een zorg. Kansen liggen op het vlak van het aanpakken van onderdelen van het netwerk zoals:

• De selectie van een aantal rising stars voor de Amsterdamse doorgroeiersaanpak;

• De aanpak van facilitators in het netwerk;
• De focus en aanpak op een aantal bedrijven die uit de analyse naar voren komen;
• De inzet op de jonge aanwas om doorgroei te voorkomen;
• Het onttrekken van wapens aan het netwerk door recherchematig in te zoomen op die personen die daar betrokkenheid bij hebben;
• De aanpak van de Wildemangroep in de context van de netwerkanalyse;
• De focus op en aanpak van de (kwetsbare) vrouwen;
• De integrale aanpak van criminele families;
• De focus op en aanpak van verbinders en brokers in het netwerk.

Buiten de aanpak van dit netwerk dient ook vroegsignalering op basis van risicofactoren genoemd te worden. Het gaat er dan om te voorkomen dat opgroeiende en kwetsbare kinderen in de basisschoolleeftijd überhaupt gaan toetreden tot een problematisch jeugdnetwerk in de Wildemanbuurt. Het is van belang om aan te geven dat het instrumentarium van het stadsdeel Nieuw-West gericht is op vroegsignalering en het tegengaan van overlast en lichte criminaliteit.

Afsluitend

Ten slotte, het is volgens de auteurs uniek dat er voor de eerste keer op basis van straat- en systeeminformatie een uitgebreide netwerkanalyse is gemaakt van de criminaliteit in een Amsterdamse buurt en van de mate van beïnvloeding en samenwerking tussen

personen en clusters binnen een netwerk. Deze systeemanalyse vraagt om een systeemaanpak. Een en ander is te vergelijken met een goede pizza: de ingrediënten (een breed Amsterdams pallet van aanpakken) zijn er en met de netwerkanalyse (een operationeel

product naast dit onderzoeksrapport) is er ook een bodem. De pizza laat zich het beste smaken als deze met beleid (visie) gegeten gaat worden. Kleine goed gekozen happen verdienen daarbij de voorkeur boven het snel verorberen van de pizza.

Er is ook één zorg. Als ieder voor zich aan de slag gaat wordt er eigenlijk op dezelfde manier gewerkt als in het verleden. Van die aanpak weten we dat het voor veel jongeren niet gelukt is om misdaadcarrières te voorkomen of doorbreken. Het moet dus echt anders om een verschil te maken met de tot nu toe gevolgde strategie. Bijgesloten ´kennisparel´ geeft daar belangrijke handvaten voor.

Tot zover maar weer, blijf gezond, optimistisch en wees vooral aardig voor elkaar. Alleen zo gaan we echt solidair met elkaar om. Tot de volgende ´kennisparel´ die over een paar dagen in jullie mailbox valt.