Probleemgericht werken aan High Impact Crime
Menu
Inleiding en context
Ik wens jullie op deze woensdag 6 april 2022 allemaal een fijne dag toe. Maak er wat moois van. De bijgesloten ´kennisparel´ van vandaag geeft een omvangschatting van individueel slachtofferschap van een twaalftal vormen van fraude in Nederland, met als voornaamste aspect een slachtofferstudie die voor het eerst de prevalentie hiervan meet. Een totaal van 16% van de Nederlandse bevolking werd in 2020 slachtoffer van fraude. Dit blijkt uit een eerste uitgebreide slachtofferstudie naar fraude in Nederland. Op basis van de gemelde schade in het onderzoek schatten de onderzoekers de totale schade jaarlijks op € 2,75 miljard. De totale schade is gebaseerd op de gewogen gemiddelde schade van respondenten uit de slachtofferstudie (€ 189). Dat bedrag is vermenigvuldigd met de grootte van de Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder. Verliezen van slachtoffers zijn vaak klein, maar soms extreem groot. Hetzelfde geldt voor de psychologische impact op slachtoffers: een minderheid van de slachtoffers ervaart veel last, de meerderheid niet.
Bron
Junger, Marianne, Bernard Veldkamp & Luka Koning (maart 2022). Fraudevictimisatie in Nederland: Onderzoeksrapport. Enschede: Universiteit Twente, 50 pp. https://www.utwente.nl/nl/bms/fraudvic/fraudevictimisatie-in-nederland.pdf De zogenaamde interactieve versie van het rapport kan geraadpleegd worden onder: https://www.utwente.nl/nl/bms/fraudvic/book/
Samenvatting
Over de hele wereld lijkt fraude steeds meer individuele slachtoffers te maken. Terwijl de meeste vormen van criminaliteit afnemen, is er in fraudestatistieken een stijging zichtbaar. Het zicht op fraude is echter beperkt, omdat slachtoffers niet altijd aangifte doen. Een slachtofferstudie kan een completer beeld van het fraudeprobleem leveren. Een steekproef representatief voor de Nederlandse bevolking (verkregen via het LISS-panel, n = 2864) is bevraagd over fraudegebeurtenissen in 2020. Er waren vragen over 12 fraudecategorieën.
Aankoopfraude is de meest voorkomende fraudevorm met 11% slachtofferschap. Van andere fraudevormen, zoals bijvoorbeeld vriend-in-noodfraude (waaronder Whatsapp-fraude), datingfraude en spoofing (het aannemen van een andere identiteit, waaronder helpdeskfraude) wordt grofweg 1% slachtoffer. Opvallend was dat slechts bij 12% van de incidenten slachtoffers achteraf contact opnemen met de politie. Ook bij andere partijen, zoals banken, creditcardmaatschappijen en betaaldiensten, wordt fraude niet heel vaak gemeld. Dit verschilt echter per type fraude en hangt af van de gebruikte betaalmethode. Bij spoofing (waaronder bankhelpdeskfraude) neemt bijvoorbeeld ruim de helft van de slachtoffers contact op met hun bank.
Iedereen kan slachtoffer worden van fraude, blijkt uit het onderzoek. Socio-demografische variabelen als leeftijd en geslacht spelen maar een beperkte rol. Wel worden jongeren vaker slachtoffer dan ouderen, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt (jongeren t/m 35 jaar oud: 21,5% slachtoffers; ouderen: 13,1% slachtoffers). Dit zou kunnen komen omdat jongeren meer online zijn. Impulsiviteit en kennis over fraude blijken belangrijke voorspellers van slachtofferschap. Impulsieve personen worden vaker slachtoffer, vermoedelijk doordat ze (te) snel beslissingen nemen (niet-impulsief: 14,7% slachtoffers; impulsief: 28,6% slachtoffers). Personen met meer kennis over fraude kunnen fraudepogingen beter weerstaan, waardoor zij minder vaak slachtoffer worden (respondenten die een fraudepoging meemaakten met weinig kennis: 53,3% slachtoffers; veel kennis: 32,2% slachtoffers). Uit onze studie blijkt dat het aantal slachtoffers kan dalen als mensen beter op de hoogte zijn van de werkwijze van fraudeurs. Ook het tegengaan van snelle beslissingen kan helpen bij het verminderen van slachtoffers. Denk bijvoorbeeld aan een simpele dubbele check voordat een betaling gedaan wordt. Ook aanpassingen in het ontwerp van handelsplatforms zouden hierbij kunnen helpen.
Afsluitend
Fraude is omvangrijk en divers in Nederland. Een aanzienlijk deel van de Nederlandse bevolking komt met fraude in aanraking. Fraude vindt vooral online plaats. De verliezen door en impact van fraude zijn vaak klein, maar soms ook heel groot. Maar weinig slachtoffers zoeken contact met de politie of andere partijen, terwijl dit belangrijk is om zicht te houden op fraude. Snelle beslissingen verminderen en kennis over fraude vergroten zou slachtofferschap kunnen tegengaan. Ook hier geldt dat criminaliteitspreventie de eerste stap is om de omvang van individueel slachtofferschap van fraudevormen tegen te gaan.
Tot zover maar weer, blijf gezond, optimistisch en wees vooral aardig voor elkaar. Alleen zo gaan we echt solidair met elkaar om. Tot de volgende ´kennisparel´ die over een paar dagen in jullie mailbox valt.