Probleemgericht werken aan High Impact Crime
Menu
Inleiding en context
Goede morgen op deze donderdag 21 april 2022. Bijgesloten ´kennisparel´ treffen jullie iets later aan dan normaal. Ik heb nog wat naweeën van de tweede ´booster´ die ik toegediend kreeg. Vandaag een analyse uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden over ongewenste seksuele aandacht van klanten, patiënten, leerlingen of passagiers over het jaar 2021. De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van TNO en CBS is een van de grootste periodieke onderzoeken naar de werksituatie van werknemers in Nederland bekeken door de ogen van werknemers. Eind 2021 is de zeventiende enquête uitgevoerd. De vragenlijst is door bijna 50.000 werknemers ingevuld. In deze resultaten in vogelvlucht geeft TNO een toegankelijke eerste indruk van de resultaten.
Uit de analyse blijkt het volgende. In 2021 gaf 21 procent van de vrouwelijke werknemers van 15 tot 25 jaar aan te maken hebben gehad met ongewenste seksuele aandacht van klanten, patiënten, leerlingen of passagiers. Dit blijkt uit de nieuwste cijfers van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van CBS en TNO, die in het laatste kwartaal van 2021 is uitgevoerd onder 50 duizend werknemers van 15 tot 75 jaar.
Ook ongewenste seksuele aandacht van leidinggevenden of collega’s komt relatief veel voor bij jonge vrouwen: in 2021 had 6 procent van de vrouwelijke werknemers van 15 tot 25 jaar hier in de afgelopen twaalf maanden mee te maken. Vrouwen in alle leeftijdsgroepen kampen aanzienlijk vaker met ongewenste seksuele aandacht op het werk dan mannen. In totaal meldde 11 procent van de vrouwelijke werknemers ongewenst seksueel gedrag van klanten, patiënten, leerlingen of passagiers en 3 procent van leidinggevenden of collega’s. Bij mannen ging het om respectievelijk 2 procent en 1 procent.
Bron
Heuvel, S.G. van den, J.A.F. van Thor, Fernandez Beiro, L.M.C. van Dam & H.J. Dirven (april 2022). Nationale enquête arbeidsomstandigheden 2021 in vogelvlucht. Leiden/Heerlen: TNO/CBS, 70 pp. https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2022/16/nea-2021-resultaten-in-vogelvlucht
CBS (20 april 2022). Ongewenste seksuele aandacht klanten bij 1 op 5 jonge vrouwelijke werknemers. Den Haag: CBS, 3 pp. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/16/ongewenste-seksuele-aandacht-klanten-bij-1-op-5-jonge-vrouwelijke-werknemers
Samenvatting
Mbo-verpleegkundigen geven het vaakst van alle beroepsgroepen aan te maken te hebben gehad met ongewenste seksuele aandacht door patiënten of andere externen. In 2021 ging het om 37 procent van hen. Ook andere beroepsgroepen in de zorg zoals gespecialiseerd verpleegkundigen, verzorgenden en fysiotherapeuten hebben relatief vaak dergelijke ervaringen. Buiten de zorg rapporteren kassamedewerkers, en kelners en barpersoneel het vaakst seksuele aandacht van klanten. Kelners en barpersoneel hebben, evenals keukenhulpen, tevens relatief vaak (6 procent) te kampen met ongewenste seksuele aandacht van leidinggevenden of collega’s.
Ongewenste seksuele aandacht door klanten, patiënten, leerlingen of passagiers kwam in 2021 met 6 procent weer meer voor dan in 2020, toen het percentage iets lager was dan in voorgaande jaren. Het percentage werknemers dat te maken heeft met ongewenste seksuele aandacht van leidinggevenden of collega’s schommelt al jaren rond 2 procent.
Behalve met ongewenste seksuele aandacht kunnen werknemers ook te maken hebben met andere vormen van ongewenst gedrag op het werk, zoals pesten, intimidatie of lichamelijk geweld. Intimidatie komt hiervan het meest voor: in 2021 had 18 procent van alle werknemers in de voorafgaande twaalf maanden zelf te maken met intimidatie door klanten, patiënten, leerlingen of passagiers, en 9 procent met intimidatie door een leidinggevende of collega. Ook lichamelijk geweld komt vaker voor in contacten met klanten dan met leidinggevenden of collega’s. Pestgedrag daarentegen doet zich juist meer voor onder collega’s dan door klanten. In 2021 gaf bijna een kwart van de slachtoffers aan last te hebben gehad van online ongewenst gedrag.
Afsluitend
Dat zijn toch tamelijk hoge percentages. De aandacht voor slachtofferschap van werknemers, waaronder ongewenste seksuele aandacht, krijgt de komende jaren (opnieuw) gerichte aandacht. De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden is daarbij een belangrijke brom om de prevalentie en de incidentie van dat slachtofferschap in kaart te brengen. Nederland is gelukkig rijk aan dergelijke statistische overzichten. Het gebruik daarvan in beleid en praktijk is echter mager te noemen. En dat is jammer want wanneer je echt op evidentie gebaseerd beleid wilt voeren dan is het gebruik van bestaande kennis een absolute noodzaak. Ten slotte De verwijs ik de geïnteresseerde lezer naar een presentatie die ik een paar weken geleden gaf over een aantal aspecten van slachtofferschap van werknemers met een publieke taak: https://www.researchgate.net/publication/359768909_Slachtofferschap_van_werknemers_met_een_publieke_taak_Observaties_en_suggesties
Tot zover maar weer, blijf gezond, optimistisch en wees vooral aardig voor elkaar. Alleen zo gaan we echt solidair met elkaar om. Tot de volgende ´kennisparel´ die over een paar dagen in jullie mailbox valt.