Inleiding en context
Beste mensen, het is vandaag maandag 25 september 2023. Ik begin met een toepasselijk, wat ruw, liedje bij de ´kennisparel´ van vandaag: https://www.youtube.com/watch?v=tAT-tigWCmc&list=RDtAT-tigWCmc&start_radio=1 Vandaag een ´kennisparel´ die een bestaande mythe ontmaskert: de algemene aanvaarding dat het morele klimaat achteruit gaat. Dat blijkt niet het geval te zijn. Er bestaan trouwens ook flink wat mythes op het terrein van criminaliteit en rechtshandhaving: https://www.researchgate.net/publication/301836009_Mythen_van_criminaliteitsbeleid
Waarom geloven mensen dat hun medeburgers minder moreel zijn dan vroeger? Eén mogelijkheid is dat er een daadwerkelijke achteruitgang in moreel gedrag is. Hierbij dringt de vraag zich op waarom we nog niet het dieptepunt hebben bereikt sinds we bezorgd zijn over die achteruitgang al meer dan 2000 jaar. Als alternatief kan het een misvatting zijn die gebaseerd is op een illusie die mensen over de hele wereld hebben? Bijgesloten ´kennisparel´ geeft hierop een verrassend antwoord. Het blijkt een mythe te zijn. Er is geen sprake van moreel verval. Uit de gepresenteerde gegevens blijkt dat er sprake is van een misverstand waar het een morele achteruitgang in de samenleving betreft. Deze uitkomst heeft natuurlijk implicaties voor het beleid aangaande de zogenaamde normvervaging in de maatschappij.
Bron
Mastroianni, Adam M. & Daniel T. Gilbert (June 2023). The illusion of moral decline. Nature, no. 618, pp. 782-799. https://www.nature.com/articles/s41586-023-06137-x
Samenvatting
Anecdotal evidence indicates that people believe that morality is declining1,2. In a series of studies using both archival and original data (n = 12,492,983), we show that people in at least 60 nations around the world believe that morality is declining, that they have believed this for at least 70 years and that they attribute this decline both to the decreasing morality of individuals as they age and to the decreasing morality of successive generations. Next, we show that people’s reports of the morality of their contemporaries have not declined over time, suggesting that the perception of moral decline is an illusion.
Finally, we show how a simple mechanism based on two well-established psychological phenomena (biased exposure to information and biased memory for information) can produce an illusion of moral decline, and we report studies that confirm two of its predictions about the circumstances under which the perception of moral decline is attenuated, eliminated or reversed (that is, when respondents are asked about the morality of people they know well or people who lived before the respondent was born). Together, our studies show that the perception of moral decline is pervasive, perdurable, unfounded and easily produced. This illusion has implications for research on the misallocation of scarce resources3, the underuse of social support4 and social influence5.
Afsluitend
Ik vind dit een mooie ´kennisparel´. Een veronderstelling die zich in Nederland en internationaal voordoet blijkt niet valide. De meerderheid van respondenten is van mening dat de moraliteit achteruit is gegaan. De ´kennisparel´ toont aan dat dit het geval is in elk decennium en in elk land dat in de analyse is meegenomen. Volgens de respondenten begon die achteruitgang ergens rond de tijd dat ze werden geboren, ongeacht wanneer dat was en dat geloof duurt voort tot op de dag van vandaag.
Eén van de redenen van deze verkeerde overtuiging is dat zij doorgaans meer negatieve dan positieve informatie zijn tegengekomen over de moraliteit van tijdgenoten die zij niet persoonlijk kennen. Dat gezegd hebbende, lijkt de illusie van moreel verval een robuust fenomeen dat grote gevolgen kan hebben. In 2015 was bijvoorbeeld 76% van de Amerikaanse respondenten het ermee eens dat “het aanpakken van de morele ineenstorting van het land” een hoge prioriteit voor de regering zou moeten zijn. De Verenigde Staten worden tegelijkertijd geconfronteerd met veel goed gedocumenteerde problemen zoals klimaatverandering, terrorisme tot raciaal onrecht en economische ongelijkheid. Toch zijn de meeste Amerikaanse respondenten van mening dat hun regering schaarse middelen moet besteden aan het keren van een denkbeeldige trend van moreel verval.
De overtuiging dat de alledaagse moraal aan het afnemen is kan ook van invloed zijn op het interpersoonlijke gedrag van mensen. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat mensen terughoudend zijn in het zoeken naar hulp en medeleven van mensen die ze niet kennen omdat ze systematisch onderschatten hoe bereidwillig die mensen zijn om hulp te bieden. De illusie van moreel verval kan mensen ook vatbaar maken voor manipulatie middels verdraaide informatie (fake news). Uit onderzoek blijkt dat mensen vooral worden beïnvloed door ‘dynamische normen’. Als een lage moraliteit reden tot zorg is dan kan een afnemende moraliteit een oproep tot wapenbezit zijn. Hoe het ook zij, uit de bijgesloten ´kennisparel´ blijkt dat de perceptie van moreel verval alomtegenwoordig, duurzaam, ongefundeerd en gemakkelijk te produceren is. Het lijkt daarom noodzakelijk om dit fenomeen beter te begrijpen. Werk aan de winkel, ook voor Nederlandse onderzoekers.