Inleiding en context
Goede morgen beste mensen, het is vandaag maandag 11 december 2023. Voor velen zijn de mooie laatste weken van het jaar begonnen. Ik begin daarom met een toepasselijk liedje die bij deze tijd van het jaar past: https://www.youtube.com/watch?v=j9jbdgZidu8 RIP to Shane McGowan. Maar nu naar de werkelijkheid van vandaag. Bijgesloten als ´kennisparel´ geeft een prima systematisch overzicht rond de omvang, ernst, risicofactoren en te nemen preventiemaatregelen betreffende slachtofferschap van medewerkers in ziekenhuizen. Eerder verstuurde ik deze ´kennisparels´ over slachtofferschap van werknemers in ziekenhuizen: 326;407 en 495, gratis te downloaden vanaf: https://prohic.nl/de-parels-van-jaap-de-waard/
Ook in Nederland is slachtofferschap van medisch personeel veroorzaakt door patiënten of relaties daarvan een fors probleem. En jaar geleden verscheen een rapport over slachtofferschap van artsen uitgegeven door de artsenfederatie KNMG: https://www.knmg.nl/actualiteit-opinie/nieuws/nieuwsbericht/een-op-de-drie-artsen-heeft-te-maken-met-bedreiging.htm Hierbij moet opgemerkt worden dat grensoverschrijdend gedrag onder collega´s in ziekenhuizen ook een veelvoorkomend probleem is: https://www.knmg.nl/actueel/nieuws/nieuwsbericht/grensoverschrijdend-gedrag-onder-collegas-in-de-zorg-ontoelaatbaar Agressie en geweld tegen medewerkers met een publieke taak is ingrijpend voor het slachtoffer, familie en collega’s. Bovendien ondermijnt deze vorm van agressie het functioneren van de overheid. Een bijzondere risicogroep vormt het personeel dat in ziekenhuizen, en in het bijzonder op eerste hulpposten werkt. Zij hebben regelmatig te maken met agressief gedrag van (begeleiders van) patiënten op hun spoedeisende hulp.
Vanuit de criminologie en interdisciplinair onderzoek naar deze vormen van slachtofferschap kunnen belangrijke factoren worden onderscheiden die de effectiviteit van preventiebeleid bepalen. Vier deelgebieden komen daarin naar voren. Het gaat daarbij allereerst om de effectiviteit van het beleidsproces in algemene zin. Hoe gaat de gezondheidszorg via procedures en protocollen organisatorisch om met deze vorm van slachtofferschap? Verder staan de effectiviteit van interventies die specifiek zijn gericht op (potentiële) daders, slachtoffers en de werkomgeving centraal. De geïnteresseerde lezer verwijs ik naar deze presentatie over slachtofferschap van werknemers met een publieke taak die ik onlangs gaf: https://www.researchgate.net/publication/359768909_Slachtofferschap_van_werknemers_met_een_publieke_taak_Observaties_en_suggesties Maar nu naar de ´kennisparel´ van vandaag, wat valt daar voor relevante kennis uit te halen om slachtofferschap van ziekenhuiswerknemers te voorkomen?
Bron
Wu, Yuhan, Mathilde Strating, C.T.B. (Kees) Ahaus & Martina Buljac-Samardzic (January 2024). Prevalence, risk factors, consequences, and prevention and management of patient aggression and violence against physicians in hospitals: A systematic review. Aggression and Violent Behavior, vol. 74, January/February, pp. 1-11. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1359178923000794
Samenvatting
Most reviews have examined workplace violence rather heterogeneously without explicit regard to a professional group or particular source of violence (from colleagues/leaders vs. from patients and their relatives/friends). This study reviews the literature regarding the prevalence, risk factors, consequences, and prevention and management of aggression and violence by patients (and their relatives/friends) against physicians in hospitals.
A total of 104 studies were included by searching five databases. The prevalence of aggression and violence was higher in developing countries and against younger physicians. The risk factors for the occurrence of aggression and violence were present at multiple levels (i.e., patients, patient-physician interactions, hospitals, and society). However, knowledge of how risk factors at different levels interact is absent. Although research on risk factors acknowledged multiple levels, research on consequences was mainly focused on the individual level (i.e., work functioning, psychological well-being and health) with less attention to the team and organizational level. While some prevention models took into account the risk factors of aggression and violence in different contexts, there is still limited knowledge on how to establish a well-aligned and comprehensive intervention strategy that considers risk factors and consequences at different levels.
This review has implications for risk factors, consequences, and prevention and management of patient (and their relatives/friends) aggression and violence against physicians in hospitals. Most studies have focused on the individual level, and there has been little research on aggression and violence by patients (and their relatives/friends) at the team/organizational level. Moreover, the strategies of prevention and management of aggression and violence by patients (and their relatives/friends) lack connection with prevalence, risk factors and consequences, which means that there is a lack of a stronger theoretical conceptual model between these aspects.
More specifically, 1) prevention approaches should focus on locations, times and populations that are prone to violence; for example, hospitals should pay more attention to protecting young physicians from aggression and violence because they are more likely to be attacked by patients (and their relatives/friends) and to strengthening security measures in departments during time periods where violence frequently occurs; 2) the main triggers of patient (and their relatives/friends) aggression and violence need to be further identified to better understand the underlying mechanisms between risk factors and prevention strategies; 3) strategies should pay attention to the interactions between different levels of risk factors; and 4) because patient (and their relatives/friends) aggression and violence is most likely to have negative psychological and emotional effects on physicians, it is important for hospitals to provide measures to mitigate physician’s negative emotions and to support them effectively.
Afsluitend
Uit bijgesloten ´kennisparel´ blijkt dat er grote verschillen bestaan in de blootstelling aan slachtofferschap tussen personeel in ziekenhuizen. Uit de resultaten blijkt dat (jong) verplegend personeel vaker slachtoffer worden van geweld in vergelijking met ander personeel. Een waarschijnlijke verklaring kan zijn dat verpleegkundigen fungeren als tussenpersonen bij de zorg voor patiënten en daardoor simpelweg meer contact hebben met een agressief publiek. Verpleegkundigen zijn de gezondheidswerkers die het grootste risico lopen om geweld en agressie van patiënten en hun familie of vrienden te ervaren. Het risico op geweld tegen verpleegkundigen is relatief hoog omdat zij de meerderheid van de gezondheidswerkers vormen, het grootste deel van hun tijd besteden aan het verlenen van directe gezondheidszorg aan patiënten en in nauw contact staan met de familieleden van de patiënt.
Het mag niet verwonderlijk zijn dat geweld op de werkplek een belangrijke oorzaak is van ontevredenheid over het werk onder verpleegkundigen en aanzienlijk bijdraagt aan een hoog ziekteverzuim en personeelsverloop, evenals een gecompromitteerde patiëntenzorg. Veel organisaties werken aan het verbeteren van hun richtlijnen, beleid en standpuntbepalingen om een veilige werkomgeving voor zorgverleners te creëren. In Nederland verplicht de Arbo wetgeving daartoe. Het aanbrengen van veranderingen op organisatieniveau is in overeenstemming met de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie, die stelt dat training en interventies verder moeten gaan dan het individuele niveau en organisatiebeleid en veranderingen in de werkomgeving moeten omvatten.
Deze aanbeveling wordt ondersteund door de verschillende onderzoeken die in deze ´kennisparel´ worden beschreven. Die suggereren dat succesvolle interventies gebaseerd zijn op een sterke samenwerking tussen zorgverleners en ziekenhuismanagement. Deze review stelt ook dat onderzoekers, belanghebbenden, beleidsmakers en financieringsinstanties moeten samenwerken om interventies op het gebied van geweld op de werkplek in ontwikkelde en ontwikkelingslanden te implementeren. Een sterke inzet is vereist door menselijke en materiële middelen te investeren om een geweldloze werkomgeving te creëren waar slachtofferschap van het personeel tot een minimum kan worden gegarandeerd. De verpleegkundigen hebben daar niet alleen wettelijk maar ook vanuit hun dienstverlenende functie recht op.