Inleiding en context
‘We’re not discussing. I’m telling you why I’m right.’ Goede morgen allemaal op deze donderdag 25 april 2024. Ik begin deze (bijna herfst)dag met een toepasselijk liedje bij de ´kennisparel´ van vandaag: https://www.youtube.com/watch?v=JJgGg1OXj90 Die betreft een onderwerp gerelateerd aan de ´drugsindustrie´ binnen de georganiseerde misdaad. Bijna alle geproduceerde cocaïne komt uit de Andesregio: met 61% van de totale productie blijft Colombia ’s werelds grootste cocaproducent, gevolgd door Peru (26%) en Bolivia (13%). De politieke instabiliteit die de afgelopen jaren in de Andeslanden is ervaren, gaat hand in hand met een verslechterende situatie van de openbare veiligheid en een stijgende cocaïneaanvoer. Er is sprake van een dramatische verslechtering van de veiligheid, vooral in Ecuador.
Het mondiale aanbod van cocaïne bevindt zich op recordniveau: in slechts zes jaar tijd (van 2014 tot 2020) is de cocaïneproductie verdubbeld, wat heeft geleid tot een toename van 416% op de Europese cocaïnemarkt. Bijgesloten ´kennisparel´ geeft een overzicht van de stand-van-zaken over de Europese samenwerking met Latijns Amerika om de invoer van cocaïne in te perken. In 2021 hebben de autoriteiten van de EU-lidstaten 303 ton cocaïne in beslag genomen – de hoogste hoeveelheid cocaïne die ooit in Europa is geconfisqueerd.
Bijna 40% van de georganiseerde criminele netwerken die in de EU actief zijn, zijn betrokken bij de illegale drugshandel. Ongeveer 50% van alle moorden in Europa houdt verband met drugshandel. Tegen deze achtergrond voert de EU haar actieve beleid op en heeft zij een reeks instrumenten ontwikkeld om de georganiseerde misdaad te bestrijden. Bijgesloten ´kennisparel´’ geeft daar een overzicht van. Zo is de Europese Commissie in 2023 begonnen met onderhandelingen over internationale overeenkomsten over de uitwisseling van persoonsgegevens tussen Europol en een reeks Latijns-Amerikaanse landen en heeft zij in januari 2024 de European Ports Alliance gelanceerd. Samenwerking op het gebied van illegale druggerelateerde handel is een prioriteit geworden binnen het strategisch partnerschap tussen de EU en de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische staten (CELAC).
Bron
Jütten, Marc (April 2024). EU cooperation with Latin America: Combating drug trafficking in the Andean region. Brussels: European Parliamentary Research Service, Members’ Research Service, 12 pp. https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2024/762286/EPRS_BRI(2024)762286_EN.pdf
Samenvatting
The global supply of cocaine is at record levels: in just six years (from 2014 to 2020), cocaine production doubled and led to a 416 % increase in the European cocaine market. Almost all cocaine produced comes from the Andean region: With 61 % of total production, Colombia remains the world’s biggest cultivator of coca, followed by Peru (26 %) and Bolivia (13 %). Political instability experienced in Andean countries in recent years goes hand in hand with a worsening public security situation and rising cocaine supplies. There has been a dramatic security deterioration, particularly in Ecuador, where the homicide rate rose from 13.7 per 100 000 people in 2021 to about 45 in 2023, placing Ecuador among the top three most violent countries in Latin America.
Illicit drug trafficking is also affecting the EU as never before. In 2021, EU Member State authorities seized 303 tonnes of cocaine – the highest ever amount of cocaine confiscated in Europe. Today, the drug trade orchestrated by organised crime poses one of the most serious security threats to the EU. Almost 40 % of the criminal networks active in the EU are involved in the illegal drugs trade. Some 50 % of all homicides in Europe are connected to drug trafficking. Against this backdrop, the EU is stepping up its response and has established a series of instruments to fight organised crime, such as the EU security union strategy and the roadmap to fight drug trafficking and organised crime. Moreover, in 2023, the European Commission started negotiating international agreements on the exchange of personal data between Europol and a series of Latin American countries and launched the European Ports Alliance in January 2024. Cooperation on illegal drug-related issues has become a priority for the strategic partnership between the EU and the Community of Latin America and Caribbean states (CELAC).
In the joint fight with Latin American countries against transnational organised crime and illicit drug trafficking, the EU can rely on a range of programmes and agencies, for example:
- EL PAcCTO;
- the Cooperation Programme on Drugs Policies (COPOLAD);
- EUROFRONT;
- the Global Illicit Flows Programme (GIFP);
- the European Multidisciplinary Platform Against Criminal Threats (EMPACT);
- the European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA);
- Europol; and
- Eurojust.
Under its Democratic Governance, Security and Migration priority area, the EU’s 2021 to 2027 regional multiannual indicative programme for the Americas and the Caribbean sets the specific objective of enhancing the fight against transnational organised crime across the region. For EL PAcCTO 2.0 – the flagship EU-CELAC sectoral bi-regional partnership programme in the fight against transnational organised crime – the EU doubled its funding to provide €58.8 million. EL PAcCTO 2.0 will be implemented by an EU Member State consortium (Spain, France, Italy, Portugal and the Netherlands). The agreement was signed in Brussels on 21 November 2023 and the programme was officially launched on 12 March 2024 in Panama. The programme will operate until the end of 2027.
The European Parliament is also a long-standing supporter of the fight against illicit drugs, and drug trafficking in particular, in the framework of the Euro-Latin American Parliamentary Assembly (EuroLat). During its fifteenth meeting in Madrid from 24 to 27 July 2023, EuroLat adopted a recommendation entitled ‘The fight against organised crime in the EU and Latin America’. Members of the European Parliament and Latin American parliamentarians called, amongst other things, for efficient and effective cooperation to develop inter-agency, interinstitutional and increased international capacity and resources to fight organised crime and drug trafficking.
Afsluitend
West- en Midden-Europa vormen, na Noord-Amerika, de op één na grootste cocaïneconsumentenmarkt ter wereld. Het grootste deel van de cocaïne die in de EU in beslag wordt genomen of die naar Europa wordt doorgevoerd, wordt over zee vervoerd, voornamelijk in containers. Cocaïne wordt rechtstreeks verscheept vanuit de belangrijkste productielanden, maar ook vanuit buurlanden in Zuid- en Midden-Amerika en het Caribisch gebied. Brazilië, Ecuador en Colombia zijn de belangrijkste vertrekpunten voor cocaïne die in beslag wordt genomen in of bestemd was voor Europese havens. Nederland speelt hierbij een spilfunctie. Corruptie is een belangrijke facilitator van de drugshandel, vooral wanneer daarbij maritieme handelsroutes worden geëxploiteerd. Deze situatie is aangemerkt als een belangrijke bedreiging voor de stabiliteit en de rechtsstaat binnen de EU.
Een grote verscheidenheid aan individuen en georganiseerde misdaadnetwerken geven vorm aan het complexe aanbod van cocaïne aan de EU. Misdaadnetwerken die betrokken zijn bij de cocaïnehandel zijn zeer veerkrachtig en sommige hebben een mondiaal bereik. Ze werken samen om hun activiteiten uit te breiden en nieuwe markten aan te boren, bijvoorbeeld door informatie en diensten te delen en uit te besteden. Analyses van gecodeerde criminele communicatie via recente spraakmakende operaties hebben aangetoond dat makelaars / faciliteerders een sleutelrol spelen binnen deze cocaïnehandelsnetwerken. Ze verbinden misdaadnetwerken met verschillende benodigde expertises en fungeren als tussenpersoon tussen de veldoperatoren, andere ´makelaars´, dienstverleners en de zogenaamde ´top end criminelen´.
Uit deze informatie blijkt dat er sprake is van een verandering in de aard van het groeiende aantal gewelddadige incidenten dat verband houdt met de cocaïnemarkt in de EU. Hierbij gebruiken criminele netwerken extreem geweld op een meer offensieve manier dan in het verleden. De concurrentie en wantrouwen tussen leveranciers is toegenomen en dat heeft geresulteerd in een duidelijke toename van het aantal gewelddadige uitspattingen bijvoorbeeld in de zeehavens gericht tegen havenarbeiders en ambtenaren. In sommige lidstaten is het cocaïne gerelateerde geweld ook gericht tegen advocaten, overheidsfunctionarissen en journalisten. Nederland is daar helaas een droevig voorbeeld van. Kortom, de internationale en Europese aanpak van de georganiseerde drugsindustrie zal de komende jaren verder vorm krijgen. De grote vraag hierbij is of die aanpak daadwerkelijk een verschil gaat maken. De eerder gehanteerde Europese aanpak biedt daar in ieder geval geen garanties voor.